English version: scroll down

“Involution” is een begrip dat in China steeds vaker valt. Het beschrijft hoe een samenleving of economie steeds harder werkt, maar niet meer vooruitkomt — meer inspanning zonder vooruitgang. Of zelfs achteruitgang. 

China wordt al jaren gezien als de onstuitbare grootmacht van deze eeuw. Maar zoals Noah Smith scherp analyseert in zijn essay “Can anything knock China off its perch?”, rijst de vraag of China niet aan zijn eigen succes ten onder kan gaan. Achter de indrukwekkende cijfers — export, productie, infrastructuur — schuilt namelijk iets dat de Chinezen zelf samenvatten in één woord: 内卷 (nèijuǎn), involution.

Wat betekent involution?

Het begrip komt oorspronkelijk uit de antropologie, maar kreeg in China een culturele en economische betekenis. Het verwijst naar een samenleving die zichzelf uitput in competitie: iedereen werkt harder, studeert langer, produceert meer — zonder dat er werkelijk vooruitgang wordt geboekt. In Noah’s woorden: “When everyone is running faster, but the finish line stays in place.”

Je ziet het overal terug:

• in het Chinese bedrijfsleven, waar duizenden start-ups dezelfde niches najagen;
• in universiteiten waar studenten elkaar verdringen voor nog een extra certificaat;
• in lokale overheden die blijven bouwen, ook als niemand meer in die torens wil wonen.

Het resultaat: meer activiteit, maar minder productiviteit. Een economie op volle toeren — maar niet in de juiste richting.

De paradox van succes

Noah’s analyse raakt aan een universeel patroon: hoe groter en succesvoller een systeem wordt, hoe sterker de neiging tot controle en herhaling. Onder Xi Jinping is die reflex zichtbaar: centralisatie, censuur, ideologische zuiverheid — ze garanderen stabiliteit, maar smoren tegelijk de creativiteit die nodig is voor vernieuwing en daarmee de ruimte voor verandering. Involution is zo de keerzijde van perfect bestuur: wanneer alles efficiënt lijkt, maar niets nog echt beweegt.

En dat is niet alleen een Chinees verschijnsel. Ook in westerse economieën zien we vormen van involution: bureaucratie die innovatie vertraagt, concurrentie die verlamt in plaats van vernieuwt, beleid dat vooral gericht is op controle. China kan nog decennia toonaangevend blijven. Maar als involution niet wordt doorbroken, verandert macht in stagnatie. Zoals Noah schrijft: “The greatest risk to China’s dominance is not collapse, but exhaustion.” De echte uitdaging ligt dus niet buiten, maar binnen: kan een samenleving die gewend is te sturen, weer leren loslaten?

Dat geldt ook voor ons. Door de overheid wordt steeds meer geregeld, geprogrammeerd, geoptimaliseerd — en toch neemt de vooruitgang zienderogen af. En gaan we zelfs achteruit . . . 

Slack is nodig

Ik herinner me een promotieonderzoek eind vorige eeuw met de titel: “Slack is altijd nodig.” Die studie onderzocht destijds de opkomst van ERP-systemen, gebaseerd op het idee dat alles planbaar was. Maar elk systeem kent verstoringen, non-perfectie en onverwachte afwijkingen. Een planning die op 100% capaciteit is ingericht, loopt dus per definitie vast — omdat er geen ruimte is om fouten op te vangen. Bij Fokker zagen we dat bij de start van de productie van de Fokker 50 en 100. Het ERP-systeem was tot op de minuut ingepland om de krappe planning te halen. Het resultaat? Steeds grotere verstoringen, dalende efficiëntie, grotere achterstanden en groeiende frustratie.

De oplossing was ingrijpend. In één weekend werden alle niet-werkbare orders — zonder tekening, materiaal of gereedschap — van de werkvloer gehaald. Maandagochtend startte een schone fabriek met nieuwe planning op 65% capaciteit. Alles wat niet werkbaar was, ging naar partners die het in hun eigen tempo konden aanvullen en verwerken. De fabrieken kwamen langzaam weer op gang, moeizaam stampend als de koude start een motor. Maar binnen een week lag de feitelijke output al boven die 65%. De week erna 68% en enkele maanden later werkte de productie op 95% — waarvan 5% bewust werd vrijgehouden als slack: de ruimte om verstoringen te kunnen opvangen. 

Niets is perfect — en dat moeten we beseffen

We leven in een land met politici die dol zijn op modellen, wetenschappelijke benaderingen en perfectie. Of het nu gaat om klimaat, energie, stikstof of woningbouw — veel politici geloven nog steeds dat alles maakbaar en planbaar is. Maar dat is niet de realiteit. Imperfecte processen kun je optimaliseren tot je een ons weegt, maar ze blijven imperfect. Boerenverstand leert dat meestal de praktijk toch echt sterker is dan het model. Als de zeespiegel al decennia constant stijgt, kun je met duizenden modellen voorspellen dat het nu écht anders zal worden — maar als metingen dat keer op keer niet bevestigen, ligt het probleem misschien in het model zelf.

Het oude gezegde blijft waar: Meten is weten, gissen is missen en gokken is dokken. We hebben te veel op de waarheid van modellen gegokt: miljarden uitgegeven aan klimaat- en energietransitie, maar het resultaat is teleurstellend: verlies van welvaart én welzijn en groeiende stagnatie. Nu gaan we opnieuw miljarden uitgeven om de gevolgen van die verkeerde keuzes te “repareren” — en staan we straks waar we tien jaar geleden ook al stonden. Twee decennia welvaart in rook opgegaan. We werkten steeds harder, verstookten miljarden, kwamen steeds minder vooruit en stagneerden uiteindelijk: involution. 

Slot

Dat is misschien wel de kern van involution: het gevoel dat we alles onder controle hebben — terwijl we langzaam steeds meer stilstaan. Echte vooruitgang vraagt niet om méér regels of méér druk, maar om ruimte. Slack. De ademruimte die systemen, bedrijven en samenlevingen nodig hebben om weer te kunnen leren, bewegen en vernieuwen. Ook in de persoonlijke sfeer is het goed: je af en toe vervelen omdat alles gedaan is, is wel zo fijn . . . 

Photo by Karolina Grabowska

———————   Translated by ChatGPT  ————-

Involution: More Effort, Less Progress

“Involution” is a term that has become increasingly common in China. It describes a society or economy that keeps working harder without moving forward — more effort without progress. Or even decline.

For years, China has been seen as the unstoppable superpower of this century. But as Noah Smith sharply argues in his essay “Can anything knock China off its perch?”, the question arises whether China might ultimately fall victim to its own success. Behind the impressive numbers — exports, production, infrastructure — lies a deeper phenomenon that the Chinese themselves summarize with one word: 内卷 (nèijuǎn), involution.

What does involution mean?

The term originates from anthropology but gained new cultural and economic meaning in China.
It refers to a society exhausting itself through endless competition: everyone works harder, studies longer, produces more — but without real progress.

As Noah puts it: “When everyone is running faster, but the finish line stays in place.”

You can see it everywhere:

• in Chinese business, where thousands of start-ups chase the same niche;
• in universities where students compete fiercely for yet another certificate;
• in local governments that keep on building, even when no one wants to live in those towers.

The result: more activity, less productivity.
An economy running at full throttle — but in the wrong direction.

The paradox of success

Noah’s analysis touches on a universal pattern: the larger and more successful a system becomes, the stronger its instinct for control and repetition. Under Xi Jinping, this reflex is visible everywhere — centralization, censorship, ideological purity. These ensure stability but suffocate the creativity needed for renewal. Involution, then, is the dark side of perfect governance: when everything appears efficient, yet nothing truly moves.

And this is not just a Chinese phenomenon. Western economies also show forms of involution: bureaucracy that slows innovation, competition that paralyzes instead of inspires, and policy that focuses more on control than on progress. China may remain dominant for decades to come. But if involution is not broken, power will turn into stagnation. As Noah writes: “The greatest risk to China’s dominance is not collapse, but exhaustion.”

The real challenge lies not outside, but within: can a society used to steering everything, relearn how to let go? That question applies to us as well. Our governments regulate, program, and optimize more and more — yet progress visibly slows down. Sometimes, we even move backward.

Slack is essential

I remember a PhD study from the late 20th century titled “Slack is always needed.” It examined the rise of ERP systems — built on the belief that everything could be planned. But every system has disruptions, imperfections, and unexpected deviations. A schedule planned at 100% capacity is doomed to fail — because there’s no space left to absorb mistakes.

At Fokker Aircraft, we experienced this during the production start of the Fokker 50 and 100. The ERP system was planned down to the minute to meet an already tight schedule. The result Growing disruptions, falling efficiency, rising delays, and mounting frustration.

The solution was radical. In one weekend, all unworkable orders — those without drawings, materials, or tools — were removed from the factory floor. On Monday morning, a clean start was made with a new plan based on 65% capacity. Everything not ready was handed to partners who could complete it at their own pace.

The factories slowly restarted, sputtering like a cold engine. But within a week, actual output already exceeded 65%. The week after, 68%, and a few months later, production reached 95% — of which 5% was deliberately kept as slack: the breathing room needed to handle disruptions.

Nothing is perfect — and that’s okay

We live in a country obsessed with models, scientific methods, and perfect control. Whether it’s about climate, energy, nitrogen, or housing — many politicians still believe everything is both makeable and measurable.

But that’s not how reality works. Imperfect processes can be optimized endlessly — yet they remain imperfect. Common sense teaches that practice often proves stronger than theory. If sea levels have been rising steadily for decades, you can create thousands of models predicting that this time it will change dramatically — but if the data never confirm it, perhaps the model is the problem.

The old saying still holds true: To measure is to know; to guess is to miss; to gamble is to pay. We have gambled too much on the truth of models: spending billions on climate and energy transitions with disappointing results — loss of prosperity, declining wellbeing, and growing stagnation.

Now we are spending billions more to “repair” those unintended consequences — and will likely end up where we stood ten years ago. Two decades of prosperity gone up in smoke. We worked harder, spent billions, moved less — until we stopped moving altogether. That, too, is involution.

Conclusion

Perhaps that is the essence of involution: the feeling that everything is under control — while we are slowly standing still.

Real progress does not come from more control or more pressure, but from space. Slack. The breathing room that systems, organizations, and societies need to learn, move, and innovate again. Also in our personal lives, it’s actually a good thing: allowing yourself to be bored once in a while — when everything is done — feels pretty nice . . .