Afgelopen maanden werd in Oeganda ruim 31 miljoen ton goud ter waarde van $12,8 biljoen gevonden. Tijdens de Algemene Vergadering van de VN werd deze ontdekking door de Oegandese president Yoweri Museveni bekendgemaakt. Er was wereldwijd tot op heden ‘slechts’ $11,6 biljoen aan goud – een kleine 30 miljoen ton. Als Oeganda dus werkelijk ruim 31 miljoen ton goud heeft gevonden, verdubbelt dat de totale hoeveelheid. En meer aanbod leidt tot een lagere prijs, extra goud zou de prijs van goud kunnen halveren.

Hoe veilig is goud nog?

De huidige marktkapitalisatie van goud is $11,6 biljoen. Deze goudreserve is tot nu toe de formeel begrensde hoeveelheid reserve-kapitaal in de wereld. Blijft goud na deze vondst nog steeds een veilige “waardeopslag”? Zeker als het – nog steeds – in deze enorme hoeveelheden kan worden gevonden? En zo het aanbod van dit schaarse product van de ene op de andere dag kan verdubbelen? Deze goudvondst stelt interessante vraagtekens bij de stabiliteit van goud. Als er wereldwijd – potentieel – nog zoveel extra goud kan worden gevonden, wordt goud dan een product in overvloed?

Dat is anders met de bitcoin, waar ‘slechts’ maximaal 21 miljoen stuks van kunnen worden gemijnd. Daarmee zou de Bitcoin solider worden dan goud. Een interessante constatering. Dan is er goud in overvloed, maar blijkt dat cryptomunten zoals de bitcoin – per definitie – schaars blijven. En dat crypto de rol van goud op de financiële markten kan overnemen. Immers, wat is het verschil tussen het fysiek mijnen van goud en het virtueel mijnen van crypto, als crypto door afspraken uiteindelijker schaarser blijft dan goud? 

Crypto de nieuwe standaard?

Het gaat wat ver, zoals de ‘Bitcoiners’ nu roepen, dat de bitcoin het nieuwe goud is geworden. Beiden zijn delfstoffen, beiden kosten veel inspanning om te mijnen, en beiden zijn op de markt waard wat de ‘gek’ er voor wil betalen. Natuurlijk moeten de beweringen van Oeganda over hun goudvondst nog verder worden onderzocht. En moeten de kosten om die voorraad werkelijk te mijnen nog berekend worden. Maar de vraag is gerechtvaardigd of goud nog steeds de waarde-garantie heeft die wij dachten.

Microstrategy’s CEO Michael Saylor plaatste afgelopen week een Tweet waarin hij zei: “Goud is er in overvloed. Bitcoin is schaars”, waarin hij verwees naar de ontdekking van het goud in Oeganda. In 2020 verkondigde MicroStrategy dat zij in plaats van geld, in de toekomst goud, bitcoin en andere alternatieve activa zullen aanhouden. Het is begrijpelijk dat met de bitcoin-crash het bedrijf een flinke klap kreeg: een verlies van $ 1,2 miljard op de bitcoins op de balans. Zijn bedrijf staat midden in de belangstelling op dit moment. Het twitter-account van Micael Saylor wordt door meer dan 2,5 miljoen mensen gevolgd. 

Wat is de toekomst voor crypto?

Toch blijft Microstrategy doorgaan met bitcoins kopen. Afgelopen maand hebben ze wederom $ 10 miljoen van de flink in waarde gedaalde munt gekocht. Hoewel dat slechts 0,4% van hun reeds in bezit zijnde 129.699 bitcoins is, geeft deze actie aan dat Saylor een extreem optimistische bitcoin-investeerder is en nog steeds gelooft dat bitcoin de valuta voor de toekomst is. Microstrategy bezit meer bitcoins dan het grootse investeringsfonds Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) en Saylor lijkt bereid te zijn – mede met zijn bedrijf – ten onder te gaan als de bitcoin werkelijk naar nul zou dalen. Dus zijn gedrag is absoluut geen inspiratie om nu maar ongebreideld in digitale valuta te gaan investeren. 

De markt voor cryptovaluta staat nog in de kinderschoenen. De binnenlandse markt heeft nog geen goed regelgevend kader en overheden over de hele wereld worstelen met hun specifieke benaderingen van deze onbekende klasse van activa. En de risico’s zijn reëel. Het kostte Microservices $ 3,98 miljard om de bitcoins te kopen, terwijl ze nu ‘nog’ maar $ 2,5 miljard waard zijn. Als de koers nog verder zakt, zou Microservices wel eens gedwongen kunnen worden om de leningen die zij afsloten om deze bitcoins te kopen, af te lossen. 

Glazen bol

Net als in 2001, toen de internet-hype ten einde kwam en duizenden internet-start-ups failliet gingen, zien we ten aanzien van de ontwikkeling van de crypto, blockchain en metaverse eenzelfde zeepbel ontploffen. Enerzijds prima, daar is immers ons kapitalistische model op gebouwd: ‘creative destruction’. Schumpeter noemde dit rond de jaren vijftig in het Duits ‘Schöpferische Zerstörung’ en hij ontleende dit aan het werk van Karl Marx. De storm van creative destructie of het “proces van industriële mutatie dat de economische structuur voortdurend van binnenuit revolutioneert, onophoudelijk de oude vernietigt en onophoudelijk een nieuwe creëert”.  

In de Marxistische economische theorie verwijst het concept breder naar de gekoppelde processen van accumulatie en vernietiging van rijkdom onder het kapitalisme. In ‘Capitalism, Socialism and Democracy’ (1942) ontwikkelde Joseph Schumpeter het concept uit een zorgvuldige lezing van het denken van Marx (waaraan het hele deel I van het boek is gewijd), met het argument (in deel II) dat de creatief-destructieve krachten ontketend door het kapitalisme uiteindelijk zou leiden tot de ondergang als systeem. In een blog uit 2019, het ’Einde van het kapitalisme’ ben ik ik hier eerder op ingegaan. We staan aan de vooravond van een wereldwijde omwenteling. Waarom zou dat ook niet onze gulden standaard doen veranderen van baar goud in virtuele crypto? 

De toekomst verkennen

Niets is leuker dan de toekomst verkennen. Dat heb ik geleerd tijdens mijn werk bij de Stichting Toekomstbeeld der Techniek. Voorspellen is onmogelijk, maar de technisch mogelijke – en onmogelijke (!) – ontwikkelingen bestuderen, geeft energie en inspiratie. Dat geldt ook voor de nieuwe metaverse, blockchain, zelf-soevereine identiteiten en de crypto ontwikkelingen. Alles bij elkaar nieuwe mogelijkheden waarvan we ons onvoldoende kunnen voorstellen hoe deze techniek en producten een plaats in onze maatschappij zullen veroveren. 

De nieuwe generatie Alpha, die zich nu ontwikkelt – na de bekende generatie Z – zal over twintig jaar niet anders weten dan dat metaverse, crypto en blockchain er altijd zijn geweest. Net zoals onze huidige generatie jongeren zich de vaste telefoon niet meer herinneren. De Rabobank, onze oude boerenleenbank, schrijft al dat munten en papiergeld passé zijn en dat ons ‘nieuwe’ geld straks slechts bestaat uit digitale letter- en cijferreeksen, of te wel cryptogeld. ‘Eigenlijk sluit je met de cryptotechniek de intermediair – banken en overheden – uit’, aldus Roel Steenbergen, werkzaam bij de innovatietak van Rabobank IT. De deelnemers vertrouwen volledig op techniek in plaats van op mensen en instituten. Daar is inderdaad iets voor te zeggen.

We staan volgens experts en investeerders aan het begin van een nieuw fenomeen, vergelijkbaar met midden jaren ‘90, toen internet in zwang raakte. Gebruiksvriendelijker oplossingen die we eerder ervaren als kansen dan als bedreigingen. De oude en nieuwe wereld zullen elkaar zeker vinden. Hoe en wanneer is koffiedik kijken, maar die mogelijke toekomst verkennen, blijft leuk. Zeker als in Oeganda opeens meer goud – al eeuwen onze geldstandaard – wordt gevonden dan op de wereld bekend is. Dan komen enkele eeuwenoude waarheden opeens in een ander daglicht en dus toekomstbeeld te staan . . . 

Photo by Jeremy Bezanger on Unsplash