English version: scroll down

Tijdens de HJ Schoo-lezing in Amsterdam gooide de Belgische premier Bart De Wever een knuppel in het hoenderhok. Zijn stelling: “Het uiteenvallen van de vroegere Nederlanden is de grootste ramp die ons ooit is overkomen.” Een uitspraak die op het eerste gezicht provocerend klinkt, maar bij nadere beschouwing vooral een historische waarheid blootlegt.

Want of we nu kijken naar de Gouden Eeuw, of naar de periode na de Tweede Wereldoorlog: Nederland, België en Luxemburg vormden samen altijd een motor van handel, innovatie en samenwerking. De Benelux was de bakermat van de EEG, waar later de Europese Unie uit voortkwam. Het waren niet de Fransen of Duitsers die dat initiatief namen, maar de Lage Landen zelf.

De kracht van de Lage Landen

De oude Nederlanden waren in de 17e eeuw een wereldmacht. Met de VOC en WIC beheersten ze wereldhandel, scheepvaart, industrie en financiën. Een compact gebied met havens, koopmansgeest en innovatiekracht dat wereldwijd invloed uitoefende.

Na de Tweede Wereldoorlog herhaalden Nederland, België en Luxemburg dat kunstje opnieuw. De Benelux fungeerde als proeftuin voor de Europese Economische Gemeenschap (EEG). De kleine landen gaven de aanzet, waarna Duitsland, Frankrijk en Italië zich aansloten. Het laat zien dat juist compacte, dynamische staten de katalysator kunnen zijn voor grote Europese samenwerking.

Het moeras van Brussel

Sindsdien is de EEG uitgegroeid tot de Europese Unie – een log, technocratisch bouwwerk dat vooral regels produceert. Brussel regeert, maar mist de dynamiek die ooit de motor vormde. Ingenieurs willen vooral bouwen, juristen willen vooral alles stilleggen.

De Benelux lijkt verstrikt in dit Europese moeras. Maar misschien is het tijd voor een Münchhausen-moment: onszelf, net als de baron in het sprookje, aan onze eigen haren uit dat moeras trekken. Niet door nostalgie, maar door visie. Het juridische haarkloven inwisselen voor de oude ingenieurs- en handelsgeest.

EEG 2.0 – Commercie boven technocratie

Stel dat Nederland, België en Luxemburg opnieuw het initiatief nemen. Niet om een nóg groter Brussel op te tuigen, maar om een EEG 2.0 te bouwen:

• niet op regels, structuren en ambtenarij,
• maar gebaseerd op handel, economie en innovatie.

Voorbeelden zijn er te over. Airbus ontstond niet uit Brusselse regelgeving, maar uit samenwerking tussen nationale bedrijven. Galileo, het Europese GPS, kwam voort uit de wens van enkele landen en bedrijven om onafhankelijk te worden van Amerika. Grote Europese projecten zijn nooit begonnen met een voorstel van een Eurocommissaris, maar met initiatief uit landen en ondernemingen. Dit kunnen we met Cloud en AI prima herhalen. 

Benelux is een groot Europees land

En de basis is er. Kijk naar de cijfers:

• 30 miljoen inwoners – een populatie vergelijkbaar met de Scandinavische landen (Zweden, Denemarken, Noorwegen en Finland).
• Economische omvang van bijna €1,9 biljoen – goed voor de vierde of vijfde economie van Europa, na Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk.
• Digitale koploper – de Benelux behoort samen met Scandinavië tot de meest digitale samenlevingen van Europa.
• Taal en cultuur – met Nederlands en Vlaams delen de landen grotendeels dezelfde taal, wat samenwerking vergemakkelijkt.

Luxemburg voegt daaraan iets bijzonders toe. Het is niet alleen een financieel centrum, maar ook een hub voor ruimtevaart (SES), fintech en digitale infrastructuur. Combineer dat met de havens van Rotterdam en Antwerpen, Schiphol als vierde luchthaven van Europa en AMS-IX als een van de grootste internetknooppunten ter wereld – en de Benelux wordt letterlijk de draaischijf van goederen, kapitaal én data. Nederland profileert zich bovendien als gasrotonde van Noordwest-Europa, met toegang tot mondiale LNG-markten, terwijl TenneT inmiddels een sleutelspeler is in de Europese elektriciteitsvoorziening, met een grensoverschrijdend net dat zich diep Duitsland in uitstrekt. Tel daarbij de kennisclusters in Nederland en Vlaanderen en je hebt de kern van een groot Europees land – compact, wendbaar en volledig geïntegreerd in de wereldeconomie.

De Benelux als digitale en bevolkingskrachtpatser

Met ongeveer 30 miljoen inwoners staat de Benelux als regio na Polen op de 9e plek in Europa, vergelijkbaar met de Scandinavische landen met ongeveer 28 miljoen inwoners. Compact, maar krachtig. Wat het nog indrukwekkender maakt, is dat de Benelux ook behoort tot de hoogst ontwikkelde digitale regio’s van Europa, samen met Scandinavië. Nederland en Luxemburg leiden in digitale infrastructuur, van AMS-IX, een van de grootste internetknooppunten ter wereld, tot geavanceerde e-government- en fintech-initiatieven. Dit unieke samenspel van bevolkingsomvang, economische slagkracht en digitale infrastructuur maakt de Benelux een natuurlijke kandidaat om als motor van nieuw Europees elan te fungeren.

Strategische trans-Atlantische positie

Nederland en België zijn daarnaast strategische NAVO A-klasse landen. Ze spreken goed Engels en onderhouden uitstekende diplomatieke en industriële banden met de Verenigde Staten.

• Nederland: actief in NAVO-operaties, met het F-35-onderhoud in Woensdrecht en een operationeel NAVO-hoofdkwartier in Brunssum.
• België: gastland voor het NAVO-hoofdkwartier in Brussel en met diverse militaire basisstructuren die bijdragen aan gezamenlijke defensiecapaciteit.

Deze combinatie van militaire, industriële en digitale kracht maakt de Benelux tot een belangrijke trans-Atlantische partner, die zowel diplomatiek als economisch en technologisch een sleutelrol speelt binnen Europa en de NAVO.

De nieuwe zijderoutes

In een wereld waarin China, India en de VS hun invloed uitbreiden via nieuwe zijderoutes, moet Europa zich heruitvinden. Grote, logge structuren verliezen aan slagkracht. Wendbare regio’s winnen terrein.

De Benelux kan daarin het verschil maken. Klein in oppervlakte, groot in economische, digitale en strategische kracht. Historisch bewezen als motor van samenwerking. En met een EEG 2.0 kan de Benelux opnieuw de draaischijf worden – dit keer niet alleen van handel en scheepvaart, maar ook van data, innovatie en digitale connectiviteit. Op die manier kan de Benelux het gestrande Europa weer vlot trekken, als motor die nieuw elan en richting brengt.

Conclusie

De geschiedenis laat zien dat de Lage Landen altijd sterker waren samen dan apart. Vandaag de dag is dat niet anders. Met 30 miljoen inwoners, een economie van bijna €2 biljoen, een digitale infrastructuur van wereldklasse en een strategische NAVO-positie vormt de Benelux feitelijk al een groot Europees land.

De uitdaging is om dat potentieel om te zetten in actie. Geen nieuwe Brusselse bureaucratie, maar een EEG 2.0: compact, dynamisch en commercieel gedreven. Zoals De Wever zei: het uiteenvallen van de Nederlanden was een ramp. Maar misschien ligt in hun hereniging – in een nieuwe vorm – juist de sleutel tot de toekomst.
Photo by Ian on Unsplash

English Version

EEG 2.0: How the Netherlands, Belgium, and Luxembourg Could Become Europe’s Engine

During the HJ Schoo Lecture in Amsterdam, Belgian Prime Minister Bart De Wever threw a bombshell. His statement: “The breakup of the former Netherlands was the greatest disaster that ever happened to us.” Provocative at first glance, but upon closer examination, a historical truth emerges.

Whether looking at the Golden Age or the post-World War II period, the Netherlands, Belgium, and Luxembourg have always been engines of trade, innovation, and cooperation. The Benelux was the cradle of the EEC, later evolving into the European Union. It was the Low Countries, not France or Germany, that took the initiative.

The Power of the Low Countries

In the 17th century, the old Netherlands were a global power. With the VOC and WIC, they controlled world trade, shipping, industry, and finance. A compact region with ports, entrepreneurial spirit, and innovative power exerting global influence.

After World War II, the Netherlands, Belgium, and Luxembourg repeated this success. The Benelux served as a testbed for the European Economic Community (EEC). The small countries took the lead, followed by Germany, France, and Italy. This demonstrates that compact, dynamic states can catalyze large-scale European cooperation.

The Brussels Swamp

Since then, the EEC has grown into the European Union – a cumbersome, technocratic structure focused on rules rather than results. Engineers want to build; lawyers want to halt everything.

The Benelux seems trapped in this European swamp. Perhaps it is time for a Münchhausen moment: pulling ourselves out of the swamp by our own hair, not through nostalgia but vision. Swapping legal hair-splitting for the old engineering spirit.

EEG 2.0 – Commerce over Technocracy

Imagine the Netherlands, Belgium, and Luxembourg taking the initiative again, not to create a bigger Brussels, but to build an EEC 2.0:

• based on trade, economy, and innovation,
• not rules, bureaucracy, and structures.

Examples abound: Airbus was created through national company cooperation, not EU regulations. Galileo, the European GPS, came from the desire of a few countries and companies to be independent from the U.S. Major European projects never started with a European Commission proposal but through initiative from countries and enterprises.

Benelux as a Large European Region

The foundation is already there:

• 30 million inhabitants – comparable to the Scandinavian countries (Sweden, Denmark, Norway, Finland).
• Economic size of nearly €1.9 trillion – the fourth or fifth largest economy in Europe, after Germany, France, and the United Kingdom.
• Digital leader – the Netherlands and Luxembourg are among the most digitally advanced regions in Europe, alongside Scandinavia.
• Language and culture – Dutch and Flemish are largely shared, facilitating cooperation.

Luxembourg adds a unique dimension. Not only a financial hub, but also a center for space (SES), fintech, and digital infrastructure. Combine this with the ports of Rotterdam and Antwerp, Schiphol as Europe’s fourth-largest airport, and AMS-IX, one of the world’s largest internet exchanges – the Benelux becomes the pivot of goods, capital, and data. The Netherlands serves as a gas hub for Northwest Europe, with global LNG access, while TenneT plays a crucial role in Europe’s electricity supply, extending deep into Germany. Together with knowledge clusters in the Netherlands and Flanders, this forms the core of a large, compact, and agile European region fully integrated into the global economy.

Digital and Population Powerhouse

With roughly 30 million inhabitants, Benelux ranks 9th in Europe after Poland, similar to Scandinavia’s 28 million. Compact, yet powerful. Furthermore, the Benelux is among Europe’s most digitally advanced regions, alongside Scandinavia. Netherlands and Luxembourg lead in digital infrastructure, from AMS-IX to advanced e-government and fintech initiatives. This combination of population, economic strength, and digital capability makes Benelux a natural engine for new European momentum.

Strategic Transatlantic Position

The Netherlands and Belgium are NATO A-class countries with strong English proficiency and excellent diplomatic and industrial ties to the United States.

• Netherlands: active in NATO operations, F-35 maintenance in Woensdrecht, and NATO HQ in Brunssum.
• Belgium: host of NATO HQ in Brussels, with several military bases contributing to joint defense capacity.

This mix of military, industrial, and digital strength makes Benelux a key transatlantic partner, playing a crucial role in Europe and NATO both diplomatically and technologically.

The New Silk Routes

In a world where China, India, and the U.S. expand influence via new Silk Routes, Europe must reinvent itself. Large, cumbersome structures lose momentum. Agile regions gain.

Benelux can make the difference. Small in area, but large in economic, digital, and strategic power. Historically proven as a cooperation engine. With an EEC 2.0, Benelux can once again become the pivot – not just for trade and shipping, but also for data, innovation, and digital connectivity. In this way, Benelux can pull stranded Europe forward as a motor of renewed momentum and direction.

Conclusion

History shows the Low Countries have always been stronger together. Today, that is still true. With 30 million inhabitants, an economy nearing €2 trillion, world-class digital infrastructure, and a strategic NATO position, Benelux is already a large European region.

The challenge is to convert this potential into action: no new Brussels bureaucracy, but a compact, dynamic, commercially-driven EEC 2.0. As De Wever said, the breakup of the Netherlands was a disaster. But perhaps their reunion – in a new form – holds the key to Europe’s future.