Toen in de 17e eeuw de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) werd opgericht, ontstond er een ongekende revolutionaire infrastructuur voor wereldwijde handel. Pakhuizen, havens, schepen en landkaarten vormden de fysieke basis voor de uitwisseling van waardevolle goederen. In onze tijd heeft deze wereld van fysieke logistiek er een digitale versie bijgekregen: de digitale distributie van informatieproducten. Maar de onderliggende principes zijn verrassend gelijk gebleven.

De cloud is in veel opzichten de digitale echo van de handelsinfrastructuren van de VOC. Data is de nieuwe specerij, de nieuwe olie. Computing is de moderne variant van de wind in de wieken en de zeilen: de rekenkracht die beweging mogelijk maakt. En net zoals in de Gouden Eeuw, gaat het niet alleen om wat je hebt (goederen of informatieproducten), maar vooral om hoe je het organiseert, transporteert en benut.

Van goederenstromen naar digitale productstromen

In de tijd van de VOC waren goederen tastbaar: kaneel, thee, zijde, porselein. Vandaag zijn het bits en bytes: klantdata, productinformatie en algoritmen die toegevoegde waarde voor de gebruikers leveren. Maar net als vroeger moeten deze goederen worden opgeslagen, verplaatst en bewerkt om die waarde te krijgen en te behouden. De pakhuizen van toen zijn onze datacenters waar onze data veilig en – vooral – ordentelijk ligt opgeslagen. De schepen van toen zijn de computers en switches in datacenters en netwerken om de inhoud te verwerken en te verplaatsen. De metadata waarmee we informatieproducten ordentelijk kunnen opslaan, vormen de landkaarten die de structuur vormen en richtinggevend zijn voor de route en het gebruik van data. 

De handelsroutes en havens van toen zijn nu digitale snelwegen en datacenters geworden die op federatieve wijze zowel zelfstandig kunnen functioneren maar ook met elkaar communiceren en samenwerken. Gefedereerde netwerken worden gekenmerkt door een systeem van onafhankelijke en toch onderling verbonden netwerken, servers of diensten die via gemeenschappelijke protocollen communiceren, waardoor gebruikers op verschillende servers om naadloos te interacteren. Deze structuur maakt autonomie en bestuursdiversiteit in het netwerk mogelijk, aangezien elk server zijn eigen regels en administratie kan hebben en toch deel uitmaakt van een grotere, onderling verbonden gemeenschap. Vergelijkbaar met elektriciteitsnetwerken.

De menselijke metafoor blijft geldig

De menselijke metafoor is even krachtig. Het brein staat voor kennis en strategie in de vorm van data, informatie en kennis. De spieren voor actie en uitvoering: bewegen en verwerking. Zonder hersenen weten spieren niet hoe ze moeten bewegen. Zonder spieren blijft het brein passief op zijn plaats. Samen kunnen ze zelfstandig in de wereld reizen. In de digitale wereld is het niet anders: data zonder rekenkracht blijft ongebruikt, rekenkracht zonder data creëert geen waarde. Het bijzondere van de digitale wereld is dat we nu onze informatieproducten ‘in zichzelf‘ intelligentie kunnen geven. De metadata die het product definieert en beschrijft, kunnen we ook gebruiks-, toepassings- en context-informatie meegeven. Opdat het product – ondersteund door een kleine microservice – zelfstandig zijn weg in de gefedereerde digitale wereld kan vinden. Data die zelf in een digitale bibliotheek zijn weg en plaats vindt. Zelf een actief gemeenschappelijk archief wordt, bruikbaar voor hen die het (kunnen) vinden en nodig hebben.  

De cyclische spriraal van Vooruitgang

Zowel technologische als maatschappelijke evolutie verloopt cyclisch. Volgens Kondratiev beweegt de economie zich in golven van technologische revoluties van zo’n 50 jaar. Denk aan de ontwikkeling van stoom, elektriciteit, massaproductie, elektronica en – nu – digitalisering. Elk tijdperk brengt een nieuwe infrastructuur met nieuwe fabrieken en netwerken zich mee. The Fourth Turning, van Strauss & Howe, koppelt deze cycli aan de opvolging van menselijke generaties. Vier generaties met elk gemiddeld 20 invloedhebbende jaren, vormen samen een cyclus van circa 80 jaar, telkens eindigend in een grote maatschappelijke transformatie. Eerst de lente van een nieuwe periode, de zomer, de herfst om te oogsten en vaak een barre winter voordat een volgende lente weer aanbreekt. De laatste cyclus startte in 1945, na een hele barre winter. Nu tachtig jaar later smachten we wederom naar een nieuwe lente. Oude systemen kraken. Er is grote maatschappelijke onrust. Er zijn globale oorlogen. 

Van haven tot cloud

Nieuwe technologieën – AI, quantum, blockchain, Web3 – kloppen aan de poort. Net als bij de overgang van middeleeuwse koophandel naar VOC-handelsimperium, die mogelijk werd toen der eerste dubbele boekhouding werd ontdekt, iedereen aandeel in bezit kon krijgen en we met molens en zeilen lokaal konden produceren en wereldwijd vervoeren. Nu de digitale equivalenten zijn ‘ontdekt’ staan we opnieuw voor een fundamentele herinrichting van hoe we zowel lokaal als globaal digitale waarde creëren, gebruiken en distribueren.

De cloud is het digitale equivalent van het pakhuizensysteem van de VOC. Wereldwijd verspreide datacenters fungeren als opslagpunten, en high-speed netwerken als handelsroutes. Wat vroeger koopvaardijschepen waren, zijn nu diensten en algoritmes die data ophalen, combineren en transformeren tot stromen van bruikbare informatieproducten. Data governance is het nieuwe scheepsrecht. API’s en integraties zijn de moderne laad- en loskades en cybersecurity vervangt de oude kanonnen aan boord en op de kade. Waar in de Gouden Eeuw de navigatoren met kaarten, sextant en sterren werkten, gebruiken we nu dashboards, analytics en AI om onze koers te bepalen. 

Metadata is de legenda van de nieuwe cartografie

Metadata geeft onze informatieproducten eigen intelligentie en cartografie waardoor ze zelfstandig van A naar B kunnen reizen. Blockchains zijn onze moderne logboeken. We navigeren op Web3 gebaseerde, federatieve netwerken en nodes. Data-analisten zijn de stuurlui en zetten de koers uit. Black boxen in datacenters leggen de transacties en communicatie vast. De spiraal draait verder. Wat kunnen we leren van het verleden? Drie lessen:

1. Infrastructuur gaat aan vooruitgang vooraf – eerst bouwen, dan handelen. 
2. Controle over distributie betekent invloed – wie routes en havens beheerst, heeft macht.
3. Elke generatie zoekt opnieuw betekenis – met oude principes en nieuwe technologie.

Wat ligt dan de toekomst voor ons voor ons? In het blauwe uur van de nieuwe dageraad zien we vaag de contouren van gedecentraliseerde, federatieve datanetwerken, zonder centrale tussenpartijen. Persoonlijke datawallets en huiskluizen waarin we onze digitale goederen beheren en onze privacy beschermen en veilig stellen. AI-navigatoren die in een vluchtleidingscentrum realtime beslissingen nemen over de distributie en de data, die als zelfstandig vliegende ‘microservices’ hun weg zoeken en vinden in onze geconnecteerde digitale wereld. 

Een nieuw digitaal ecosysteem met datalakes als brein: de centrale opslag en zware rekenkracht. De gedistribueerde nodes als zowel transport- als zenuwstel: de intelligentie van plaats en beweging van de informatieproducten. En tenslotte de ‘Edge’ als de zintuigen en lokale spieren die waarnemen, handelen en lokaal beslissen. De toekomst is, zoals altijd, een nieuw hoofdstuk in een oud boek. De kunst van distributie blijft dezelfde. Alleen de middelen veranderen. Van de houten schepen van de VOC tot de datastromen van de cloud. 

Photo by Raimond Klavins on Unsplash

—————-  Translated by ChatGPT  —————–

From Dutch East India Company (VOC) to Cloud:
The Age-Old Art of Data and Distribution

When the Dutch East India Company (VOC) was founded in the 17th century, it sparked a revolutionary infrastructure for global trade. Warehouses, ports, ships, and maps formed the physical foundation for the exchange of valuable goods. In our time, this world of physical logistics has gained a digital counterpart: the distribution of information products. Yet the underlying principles have remained surprisingly similar.

The cloud, in many ways, is the digital echo of the VOC’s trading infrastructure. Data is the new spice, the new oil. Computing is the modern-day wind in the sails—the processing power that drives movement. And just like in the Golden Age, it’s not only about what you have (goods or information), but how you organize, transport, and utilize it that creates value.

From Physical Goods to Digital Product Flows

During the VOC era, goods were tangible: cinnamon, tea, silk, porcelain. Today, we deal in bits and bytes: customer data, product information, and algorithms that create value for users. But just as back then, these goods need to be stored, transported, and processed to gain and retain value. The warehouses of the past are today’s data centers, where our digital goods are stored securely—and more importantly—orderly. The ships of old are now the computing capacities within data centers and networks that process and move content. Metadata, which helps structure and classify information products, are our modern maps—providing structure and guiding the routes and use of data.

The trade routes and harbors of the past have become digital highways and federated data centers—autonomous yet interconnected. Federated networks are composed of independent yet interlinked servers and systems that communicate via shared protocols, allowing seamless user interactions across platforms. This architecture enables autonomy and diversity within the network, where each node can maintain its own governance while still contributing to a larger digital commons.

The Human Metaphor Still Holds

The human metaphor remains powerful. The brain represents knowledge and strategy—data, information, and insight. The muscles represent execution—action and processing. Without a brain, muscles don’t know how to move. Without muscles, the brain remains static. Together, they can navigate the world independently. The digital world is no different: data without computing power remains unused; computing power without data generates no value.

What makes the digital realm unique is that we can now embed intelligence into the information products themselves. Metadata not only defines the product, but also carries contextual, functional, and usage information. This allows the product—like a small microservice—to autonomously navigate through a federated digital ecosystem. Data becomes self-aware, finding its own place in a digital library—a living, shared archive accessible to those who need it and know how to find it.

The Cyclical Spiral of Progress

Both technological and societal evolution follow cycles. According to Kondratiev, the economy moves in 50-year waves of technological revolutions—steam, electricity, mass production, electronics, and now digitalization. Each era introduces new infrastructure, new factories, and new networks.

Strauss & Howe’s The Fourth Turning connects these waves to generational cycles. Four generations, each spanning about 20 years of influence, form an 80-year arc—culminating in a major societal transformation. First comes spring (renewal), followed by summer (growth), autumn (harvest), and often a harsh winter before the next spring emerges. The last cycle began in 1945, after a brutal winter. Eighty years later, we once again long for a new spring. Old systems are creaking. Societal unrest is rising. Global conflicts are intensifying.

From Harbor to Cloud

New technologies—AI, quantum, blockchain, Web3—are knocking at the gate. Much like the shift from medieval trade to the VOC trading empire, enabled by innovations like double-entry bookkeeping, shareholding, and wind-powered production, we now stand at the cusp of another transformation. With the rise of digital equivalents, we must rethink how we create, use, and distribute digital value—locally and globally.

The cloud is the modern warehouse system. Globally distributed data centers act as storage hubs, with high-speed networks as the new trade routes. What used to be merchant ships are now services and algorithms, retrieving, combining, and transforming data into streams of actionable insights. Data governance is the new maritime law. APIs and integrations are the digital loading docks. Cybersecurity replaces the cannons once mounted on ships and quays. And where Golden Age navigators used maps, sextants, and stars, we now chart our course with dashboards, analytics, and AI.

Metadata: The Legend of the New Cartography

Metadata gives information products their own intelligence and maps—allowing them to travel autonomously from point A to B. Blockchains serve as our modern logbooks. We navigate Web3-based federated networks and nodes. Data analysts are the helmsmen, setting direction and adjusting course. The spiral of progress continues. What can we learn from history? Three lessons:

• Infrastructure precedes progress—build before you trade.

• Control over distribution means influence—he who commands the routes holds the power.

• Each generation seeks new meaning—using timeless principles and emerging technologies.

What Lies Ahead?

In the twilight before the new dawn, we begin to see the contours of decentralized, federated data networks—free from central intermediaries. Personal data wallets and digital home safes, where we manage and protect our digital assets and privacy. AI-based navigators in control centers make real-time decisions on distribution and logistics, while autonomous data microservices chart their own paths across our connected digital world.

A new digital ecosystem is emerging:

• Datalakes as the brain—centralized storage and heavy-duty computing power.

• Federated nodes as the nervous system—intelligent routing and processing across a distributed network.

• The Edge as sensory and muscular response—perceiving, acting, and deciding locally.

The future is, as always, a new chapter in an old book. The art of distribution remains the same. Only the tools evolve. From the wooden ships of the VOC to the data streams of the cloud.