Vorige week besteedde ik aandacht aan de groeiende ontwikkelingen van nieuwe services die – mede door digitalisering – in het om het huis voor ons ter beschikking komen. De grens tussen simpelweg in een huis wonen en een full-servicemodel als een hotel is aan het vervagen. We kunnen onze maaltijden digitaal uitzoeken en laten bezorgen, we kunnen digitaal winkelen en het product of de dienst wordt niet lang daarna geleverd. De woon- en zelfs werkfunctie is aan het veranderen door alle digitale diensten die in en om huis mogelijk worden. Zoals ik vorige week al stelde zijn – naast de digitaliserende overheid en financiële wereld – nog twee functies zich snel aan het ontwikkelen: de comfortfunctie en de zorgfunctie. Deze week de zorgfunctie.

Gezonde levensverwachting
De titel ‘wonen in een ziekenhuis’ geeft de uiterste vorm aan die je zorg technisch in een woning kunt geven. De medische wetenschap ontwikkelt zich snel en we kunnen steeds beter kwalen en ziekten voorkomen, behandelen en genezen. Ook wordt het aantal ziekenhuisdagen minder. Gemiddeld is dit aantal sinds 1980 afgenomen van 13 naar 5 dagen. Waar je dus vroeger nog twee weken in het ziekenhuis moest blijven, kun je tegenwoordig na een paar dagen alweer naar huis. Een gezonde levensverwachting is het aantal jaren dat iemand vanaf het moment van geboorte nog in goede gezondheid te leven heeft. Sinds begin jaren tachtig is de gezonde levensverwachting toegenomen van 60 jaar naar 65 jaar.

Een ander opmerkzaam feit is dat kosten voor langdurige zorg het hoogst zijn voor de categorie tussen de 35 en 65 jaar oud. Per zorggebruiker rond de 75.000 euro. Kosten langdurige zorg voor jongeren en ouderen zijn volgens het CBS een derde lager; rond de 50.000 euro. Deze kosten zijn de in natura geleverde zorg tijdens verblijf in instelling of als intensieve thuiszorg. In 2018 werd in Nederland 100 miljard euro uitgegeven aan zorg en welzijn, 3 miljard meer dan in 2017; de hoogste groei sinds 2010. Maar omdat onze economie sneller groeide, kwam voor het eerst na 2008 – en op basis van internationaal afgesproken richtlijnen – het aandeel weer net onder de 10% van het bruto binnenland product. Voor alle inwoners samen waren onze zorgkosten in 2017 gemiddeld 5700 euro per jaar.

Innovatie in de zorg
Zowel nieuwe techniek als toenemende digitalisering zorgt dat in de zorg veel verbeteringen mogelijk zijn. Dat geldt zowel in ziekenhuis en zorginstelling maar zeker ook in en rond onze woning. Deze wordt slimmer, evenals de zorgplek die we daar potentieel kunnen inrichten. Want ziekte overkomt ons allemaal. En we worden gezonder ouder en willen langer thuis blijven wonen. Dat betekent dat onze woning en haar installaties moeten (gaan) voldoen aan de hogere eisen die een zorgomgeving nu eenmaal vraagt. Afhankelijk van het niveau van de zorg, dient bijvoorbeeld een slaapkamer deels een medische ruimte te zijn, waar gediplomeerd personeel mag werken. Apparatuur in en rond het bed dient te voldoen aan strenge medische eisen wat betreft veiligheid, aarding, gegarandeerde stroomvoorziening en communicatie.

Daar ligt nog wel een wereld te winnen. Want de meeste woningen zijn ooit gebouwde en verbouwde huizen waar weinig bekend is van de aanwezige installaties. Hoe weet je dan dat je in een huis überhaupt een zorgplek mag en kunt inrichten? Is er een certificaat dat aangeeft dat die omgeving veilig is voor de patiënt én zorgverlener? Allemaal zaken die een link hebben met de nieuwe digitale bouwdossiers die nieuwbouw wonen tegenwoordig moeten hebben. Volgens de nieuwe woonwet moeten bouwers vanaf 1 januari 2021 aantonen dat ze bouwen volgens de regels van het dit jaar aangenomen Bouwbesluit. Maar ook voor oudbouw zal certificatie van installaties noodzakelijk worden om veilige zorgomgevingen te kunnen inrichten. Het begrip ‘wonen in je eigen ziekenhuis’ brengt in rap tempo heel veel nieuwe regels en eisen de woningmarkt binnen.

Zorg voor en achter de voordeur
Zoals ik al eerder heb geschreven, is de juridische situatie voor en achter de voordeur totaal verschillend. Zie ook mijn blogs over ‘de slimme meterkast’ en ‘Kwaliteitsborging en digitalisering in de bouw’. Achter de voordeur geldt de privacybescherming van de bewoner, een hele ander plaats dan een gedeelde kamer in een ziekenhuis of zorginstelling. Daarnaast is het een niet-professionele omgeving waar (tijdelijk) professionele zorg moet worden verleend. Met alle aanvullende arbo-eisen en privacy-zekerheden van dien.

De afgelopen jaren is de geleverde zorg achter die voordeur enorm gegroeid. Zowel in professionele zin (gediplomeerde zorg en verpleging) als in de vorm van mantelzorg. Het aandeel mantelzorg in Nederland is zelf één van de hoogste in Europa. Met de groeiende leeftijd van onze bevolking neemt het aantal zorg- en verpleegdagen in particuliere woningen toe. Tijd om daar serieuze oplossingen en platformen voor te ontwikkelen. In combinatie met installateurs die deze extramurale zorgplekken digitaal en (installatie-) technisch kunnen voorbereiden. Fabrikanten die apparatuur kunnen leveren. Zorgverleners die de diensten kunnen invullen. En last but not least organisaties die voor de kwaliteitsborging van die zorgplek zorgdragen. Net zoals een vliegtuig een luchtwaardigheids-certificaat nodig heeft om te mogen vliegen, heeft een extramurale zorgplek een ‘zorgcertificaat’ nodig om er verzorgd te mogen worden. En geborgd door gericht onderhoud, beheer en lifecycle management.

Zelfstandig zorg kunnen gebruiken
Het verschil in kosten voor zorg in een instelling of zorg thuis is begrijpelijkerwijs groot. Daarom is ‘thuis’ zorg kunnen gebruiken niet alleen maatschappelijk maar ook economisch interessant. Een zelfzorgplek van 150 euro per maand is 10 keer goedkoper dan zorg van 50 euro per dag. En over dit soort verschillen praten we. Een automatisch reinigende toilet van 3000 euro installeren, is een goedkope ondersteunende functie voor patiënten, die niet alleen een veel betere hygiëne biedt maar burgers ook langer zelfstandig houdt.

Zorg op afstand bestaat al decennia. Maar vaak te veel als standalone oplossing. Integratie op een open zorg cloudplatform dat ‘achter de voordeur’ verbindt met ‘vóór de voordeur’ is nog ver weg. In de markt veel gesloten oplossingen die lastig te koppelen of te integreren zijn. Kan bij nood een in de buurt zijnde zorgverlener direct – maar wel veilig en geautoriseerd – toegang tot de woning worden gegeven? Is bij brand bekend of er in het huis een bedlegerig persoon aanwezig is? Is bekend dat bij stroomuitval ‘ergens’ een patiënt aan beademingsapparatuur ligt? Is een ‘woonetiket™’ waar alle informatie van de te betreden woning staat? Allemaal vragen die op een integraal open zorgplatform te realiseren zijn.

De technische ingrediënten voor genoemde integratie zijn aanwezig. De digitale cloud platformen om thuis-, zorg- en ziekenhuisomgevingen integraal te ondersteunen zijn technisch mogelijk. Steeds meer medische apparatuur kan in geïntegreerde thuisopstellingen worden aangesloten. Mits de woning hiervoor geschikt is (gemaakt) en de zorgverleners hiermee om kunnen gaan. Vanuit Fortierra ondersteunen we met open data-oplossingen dat de wettelijke zorgplicht ook daadwerkelijk mogelijk wordt. En digitalAngel biedt integrale digitale cloud platformen om die zorgfuncties te ondersteunen, te koppelen en vast te leggen. En Nalta heeft bijvoorbeeld een digitaal platform voor een slim matras ontwikkeld om vraag en aanbod samen te laten komen en thuiszorg op afstand mogelijk te maken. De oplossingen liggen voor de hand en binnen bereik. Nu dit samen nog gaan organiseren . . .

Photo by Martha Dominguez de Gouveia on Unsplash