Mensen die AI gebruiken, zullen degenen die het niet (kunnen) gebruiken, gaan vervangen. De eerste kennissystemen waren bedoeld voor professionele kenniswerkers. Net zoals elektrisch-mechanische gereedschappen de handarbeider productiever maakten, maken digitale kennissystemen nu de kenniswerker productiever. Het bedienen van en communiceren met vroege kennissystemen was in eerste instantie behoorlijk lastig. Maar sinds kort kunnen we ‘gewoon’ via onze menselijke taal met die systemen spreken. En – belangrijker nog – ze zijn daardoor eigenlijk voor iedereen bereikbaar geworden. Net zoals elektrisch gereedschap de hobbyist deskundiger en creatiever maakt, geldt dat ook voor de niet-professionele kenniswerker. AI is een gereedschap dat op zichzelf geen mensen vervangt. Het menselijke vakmanschap met de bijbehorende vernuftigheid zal nooit verdwijnen, en AI is geen wondermiddel voor alle uitdagingen die we kennen. Maar dat AI een werkelijk maatschappij-veranderend gereedschap is, kan intussen niemand meer ontkennen. En nu is de tijd aangebroken om er spelenderwijs mee te gaan werken, want als ‘spelend mens’ leren we het snelst en het best. Zoals iedereen moet kunnen lezen, schrijven en rekenen, wordt ook digitale vaardigheid normaal, inclusief het zelfstandig kunnen gebruiken van kennissystemen. 

Techniek heft menselijke tekortkomingen op

Ik zag een prachtig interview met één van de meest briljante geesten die voorop loopt op het gebied van AI-ontwikkeling: Emad Mostaque, oprichter en CEO van Stability AI. Dat is een van de bedrijven achter Stable Diffusion, dat het eerste succesvolle deep-learning, tekst-naar-beeld-model ontwikkelde. U kent de plaatjes wel zoals ‘astronaut op een paard op de maan’. Zijn stelling: “AI gaat mensen niet vervangen; maar mensen met AI zullen mensen vervangen die geen AI gebruiken.” Als ‘pratende mens’ kunnen we nu veel makkelijker met de computer zelf communiceren. De beroepsgroep die dat nu voor ons doet – de programmeurs – zal in zijn ogen binnen vijf jaar enorm afgeslankt zijn. We worden allemaal ‘amateur’-programmeurs, slechts voor de echt briljante programmeurs zal nog professioneel plaats zijn. 

Aandacht is alles dat nodig is

AI is geen revolutie, maar een evolutie die rond 2016 enorm versnelde door paradigma veranderingen op het gebied van taalmodellen. Google ontwierp de transformer-architectuur, in 2017 beschreven in een paper “Attention Is All You Need”. Niet alle woorden en data in een zin zijn belangrijk, je moet met aandacht letten op wat écht belangrijk is in een zin. Hierop gebaseerde taalmodellen leidden tot genoemde paradigmaverschuiving in natuurlijke taalverwerking (NLP). De publicatie was gebaseerd op eerdere modellen uit 2014 en zelfs 1992 maar wijkt juist op dat ‘aandachtspunt’ af van de traditionele ontwerpen. De nadruk op een mechanisme van ‘zelfaandacht’ stelt het model in staat om het belang van verschillende woorden of tokens in een bepaalde context af te wegen. AI is immers gebaseerd op toegepaste statistiek van tekst, tokens en taalmodellen.

Zoals Emad zegt: ‘Als mens moet je zelf de vragen bedenken, zelf gaan zoeken naar wat het AI-gereedschap je aanbiedt en zelf bepalen of dat een antwoord op je vragen is.’ Het is als spelen met de computer. De spelende mens – de homo ludens – die communicerend met de computer zijn eigen antwoorden en kennis verwerft. Eigenlijk zoals alle leren gaat. Werken met AI-gereedschappen vraagt ‘eigen aandacht’: hoe meer je vraagt, hoe meer informatie en kennis je krijgt en vindt om je eigen uiteindelijke antwoord, kennis en mening te kunnen vormen. Niet anders dan de ‘oude’ zoekmachines waar je ook met verschillende zoektermen ‘uiteindelijk’ je gezochte informatie kon vinden. Niet anders dan hoe een spelend kind leert. Zie ook mijn vorige blog ‘AI als jazzmuzikant’: hoe je improviserend de mooiste muziek maakt.

Taakautomatisering van kennistaken

Als je het bovenstaande begrijpt, zoals Johan Cruyff zou zeggen, is AI een prachtig gereedschap om kennistaken te automatiseren. Taken die tot nu toe noodzakelijkerwijs alleen door kenniswerkers of via – door kenniswerkers gemaakte – software konden worden uitgevoerd. Nu kan iedereen ‘praten’ met de computer, zonder dat dit via machinetaal of daarop gebaseerde programmeertalen moet gebeuren. Zoals Emad zegt: ‘Iedereen kan eindelijk programmeur worden’. Steve Jobs zou wellicht zeggen dat nu zelfs een kind ‘op die fiets van het brein‘ kan leren fietsen. Welke opwindende kansen biedt dat niet op het gebied van personalisatie van het onderwijs en de gezondheidszorg?

Techniek is neutraal. De mens bepaalt of deze voor goede of kwade doeleinden wordt ingezet. Nieuwe techniek kan door de nieuwsgierigheid van de mens nooit worden tegengehouden, hoezeer sommigen dat nog steeds denken. Elke stap in technologische vooruitgang legt de lat voor de mensheid hoger om goede of verkeerde keuzes te maken. De complexiteit van AI en de potentiële dreigingen van desinformatie en Deep fake zijn voldoende om bijna iedereen paranoïde te maken. Maar zoals Emad zegt: “De toekomst van AI gaat niet alleen over techniek. Het gaat over het stellen van moeilijke vragen, het zoeken naar gewenste antwoorden en het maximaliseren van voordelen terwijl potentiële bedreigingen worden beperkt.” Net zoals AI ‘Deep fake’ kan creëren, kun je met AI ‘Deep fake’ herkennen en bestrijden. Techniek is niet alleen voor de aanval, maar ook voor de verdediging van vitaal belang. Dat vereist echter actie, geen passief afwachten. Want dan wint de aanvaller wel heel gemakkelijk… 

AI maakt ‘spelen met de computer’ makkelijker

Als ‘spelen met de computer’ makkelijker wordt, geeft dat kansen voor iedereen om daar zijn voordeel mee te doen. Zoals ieder bedrijf na de industriële revolutie weet: nieuwe techniek levert vooruitgang op, stilstand is al snel achteruitgang. Zo komt AI voor velen ‘onverwacht’ de kennisindustrie binnen. Nieuwe techniek die net als stoommachine de oude thuis-industrie veranderde, de elektromotor de met stoom aangedreven fabrieken, de robots de lopende band, de computer de ambtelijke boekhouding en nu AI bij het taakgerichte kenniswerk. 

Elke introductie van nieuwe techniek brengt verschuivingen in opleiding, banen en personeel. Oud ‘ambachtelijk’ werk verdwijnt waar nieuwe ambachten voor in de plaats komen. Dit eeuwenoude proces zal nog zeker niet stoppen. Na elke ‘tachtigjarige’ economische periode – de laatste startte na WO II – dient zich een nieuwe tachtigjarige periode aan. Zie blogs hierover zoals ‘the fourth turning and the metaverse’. Na een economische winter een frisse lente, gebaseerd op nieuwe technieken en mogelijkheden. In die komende virtuele metaverse is AI een van die nieuwe gereedschappen voor zowel fysieke als virtuele mens. De hybride wereld die ontstaat tussen fysiek en virtueel, tussen analoog en digitaal en tussen de mens en de kennissystemen waarmee hij zich omringt. 

Een nieuwe dageraad

Elke ochtend strijkt, vóór de zon zijn witte licht over de aarde straalt, het door prismawerking afgebogen blauwe licht zich als eerste over de aarde. De Fransen noemen dat l’heure blue, the blue hour of het blauwe uur. In die paar minuten vòòr zonsopgang krijg je het eerste zicht op wat de nieuwe dag zal brengen. We leven op dit moment in het blauwe uur van een nieuwe tachtigjarige economische periode. Een nieuwe lente die – net als de start van eerdere perioden – de afsluiting is van enkele decennia politieke verwarring, wereldwijde conflicten en – zoals altijd – mens en maatschappij veranderende nieuwe techniek.

Een goede verstaander heeft aan een half woord genoeg. De kijker die dat blauwe uur herkent, heeft genoeg aan een halve blik. De titel van de Google studie was ‘Aandacht is alles dat nodig is’. Dat geldt zeker in perioden van snelle omwentelingen zoals we nu wederom meemaken. In 1936 kon niemand zich voorstellen hoe de wereld er tien jaar later, in 1946 uit zou zien. Met raket, vliegtuig, atoombom en elektronica. Hoewel visionairs uit die tijd zoals Karel Čapek, geïnteresseerd in epistemology, al boeken schreef over massaproductie, kernwapens en intelligente kunstmatige wezens zoals robots of androïden. Daarom is dat blauwe uur herkennen en begrijpen zo belangrijk.

Als DigiCorp Labs schreven we er al eerder over: ‘We stappen een nieuwe mirror-wereld binnen’. Omvangrijke virtuele werelden gevuld met avatars en digital twins. Gebouwd naar ons fysieke evenbeeld en ondergedompeld in een omringende digitale zee van data, informatie en kennis. Waar alles kunstmatig is, zelfs de intelligentie . . . 🙂

Photo: A synthograph of an astronaut riding a horse created in NightCafe Studio with Stable Diffusion XL.

 

 

—————-  ChatGPT translation   ——————————–

‘Attention is all that’s needed.’

People using AI will replace those who don’t or cannot use it. The first knowledge systems were designed for professional knowledge workers. Similar to how electric-mechanical tools made manual laborers more productive, digital knowledge systems now enhance the productivity of knowledge workers. Operating and communicating with early knowledge systems was initially quite challenging. But recently, we can ‘simply’ converse with these systems using our human language. And – more importantly – they have become accessible to everyone. Just as electric tools make hobbyists more knowledgeable and creative, the same applies to non-professional knowledge workers. AI is a tool that doesn’t replace people on its own. Human craftsmanship with its ingenuity will never disappear, and AI is not a silver bullet for all the challenges we face. However, no one can deny that AI is truly a society-changing tool. Now is the time to work with it playfully, as ‘playing humans’ learn the fastest and the best. Just as everyone should be able to read, write, and count, digital literacy is becoming normal, including the ability to independently use knowledge systems.

Technology addresses human shortcomings.

I watched a fascinating interview with one of the most brilliant minds leading the way in AI development: Emad Mostaque, founder and CEO of Stability AI, one of the companies behind Stable Diffusion, which developed the first successful deep-learning, text-to-image model. You’ve likely seen the images, such as an ‘astronaut on a horse on the moon.’ His proposition: “AI is not going to replace people, but people with AI will replace those who don’t use AI.” As ‘speaking humans,’ we can now communicate more easily with computers. The professional group currently doing this for us – programmers – will, in his view, be significantly reduced within five years. We will all become ‘amateur’ programmers, and professional positions will likely be reserved for the truly brilliant programmers.

Tools help us overcome human limitations. With a bicycle, you can travel three times faster and farther with the same muscle energy. Steve Jobs already referred to the computer as the ‘bicycle for our brain.’ However, we do need to learn how to ride it. AV and 3D systems help engineers enhance their spatial awareness, making this limited human skill – deep spatial understanding – suddenly accessible to many. This is happening now in the world of knowledge workers. A medical expert, whose ‘production task’ involves applying knowledge acquired through years of training to examine, advise, and heal patients, becomes much more productive with AI. Now, more people can perform those scarce knowledge-intensive production tasks. This is particularly welcome in healthcare but also in education, the legal system, and all knowledge professions where expertise is in short supply.

Attention is all that’s needed.

AI is not a revolution but an evolution that accelerated around 2016 due to paradigm shifts in language models. Google designed the transformer architecture, described in a 2017 paper titled “Attention Is All You Need.” Not all words and data in a sentence are important; attention must be paid to what is genuinely significant in a sentence. Language models based on this led to the mentioned paradigm shift in natural language processing (NLP). The emphasis on a ‘self-attention’ mechanism enables the model to weigh the importance of different words or tokens in a specific context. After all, AI is based on applied statistics of text, tokens, and language models.

As Emad says, ‘As a human, you need to create your own questions, search for what the AI tool offers, and decide for yourself if it answers your questions.’ It’s like playing with the computer. The playing human – the homo ludens – acquiring their answers and knowledge by communicating with the computer. Essentially, it’s how all learning happens. Working with AI tools requires ‘personal attention’: the more you ask, the more information and knowledge you receive to form your eventual answer, knowledge, and opinion. No different from the ‘old’ search engines where you could eventually find your sought information with different search terms. Not unlike how a playing child learns. See also my previous blog ‘AI as a jazz musician’: improvising to create beautiful music.

Task automation of knowledge tasks

If you grasp the above, as Johan Cruyff would say, AI is a wonderful tool for automating knowledge tasks. Tasks that, until now, could only be performed by knowledge workers or through software created by knowledge workers. Now, everyone can ’talk’ to the computer without the need for machine language or related programming languages. As Emad says, ‘Everyone can finally become a programmer.’ Steve Jobs might say that even a child can now ‘ride that brain bike.’ What exciting opportunities does this offer in the fields of personalized education and healthcare?

Technology is neutral. Humans determine whether it is used for good or evil. New technology can never be stopped by human curiosity, despite some still thinking otherwise. Every step in technological advancement raises the bar for humanity to make good or wrong choices. The complexity of AI and the potential threats of misinformation and deep fake are enough to make almost everyone paranoid. But as Emad says, “The future of AI is not just about technology. It’s about asking difficult questions, searching for desired answers, and maximizing benefits while limiting potential threats.” Just as AI can create ‘deep fake,’ you can recognize and combat it with AI. Technology is not only for attack but also crucial for defense. However, it requires action, not passive waiting. Because then, the attacker wins too easily…

AI makes ‘playing with the computer’ easier

When ‘playing with the computer’ becomes easier, it provides opportunities for everyone to benefit. As every company knows after the industrial revolution: new technology brings progress, and stagnation quickly leads to decline. This is how AI unexpectedly enters the knowledge industry. New technology, like the steam engine that transformed home industries, the electric motor that replaced steam-driven factories, robots on the assembly line, computers in bureaucratic accounting, and now AI in task-oriented knowledge work.

Every introduction of new technology brings shifts in education, jobs, and personnel. Old ‘manual’ work disappears, replaced by new crafts. This age-old process is far from stopping. After each ‘eighty-year’ economic period – the last one starting after WWII – a new eighty-year period emerges. See blogs on this, such as ‘the fourth turning and the metaverse.’ After an economic winter, a fresh spring based on new technologies and possibilities. In the upcoming virtual metaverse, AI is one of those new tools for both the physical and virtual human. The hybrid world emerging between the physical and virtual, analog and digital, and between humans and the knowledge systems that surround them.

A new dawn

Every morning, before the sun casts its white light over the earth, the blue light refracted by prisms stretches across the earth. The French call it l’heure blue, the blue hour. In those few minutes before sunrise, you get the first glimpse of what the new day will bring. At this moment, we are in the blue hour of a new eighty-year economic period. A new spring that, like the start of previous periods, concludes a few decades of political confusion, global conflicts, and – as always – society-changing new technology.

A good listener needs only half a word. The viewer who recognizes that blue hour needs only half a glance. The title of the Google study was ‘Attention is all that’s needed.’ This is certainly true in periods of rapid upheaval, as we are experiencing once again. In 1936, no one could imagine how the world would look ten years later, in 1946, with rockets, airplanes, atomic bombs, and electronics. Although visionaries of that time, such as Karel Čapek, interested in epistemology, wrote books about mass production, nuclear weapons, and intelligent artificial beings like robots or androids. That’s why recognizing and understanding that blue hour is so important.

As DigiCorp Labs, we’ve written about it before: ‘We step into a new mirror world.’ Vast virtual worlds filled with avatars and digital twins. Built to our physical likeness and immersed in a surrounding digital sea of data, information, and knowledge. Where everything is artificial, even intelligence… 🙂