Massaproductie in de IT

Ontzettend veel – vaak kleine of versnipperde – services die dagelijks miljoenen malen worden geleverd aan consument, bedrijfsleven en overheid. Grote mondiale datafabrieken die zijn ingericht om met de grondstof ‘data’ vele specifieke digitale diensten te genereren. Deze basisdiensten kunnen vervolgens weer samengebouwd worden tot grotere en integralere diensten.

Eigenlijk is dit vergelijkbaar met de fysieke wereld, waar vele soorten producten dagelijks van de lopende band rollen in een standaardvorm en standaard-verpakking. Massaproductie is niets nieuws en ontstond aan het begin van de industriële revolutie toen we met weer- cq aanbod-onafhankelijke en dus betrouwbare energie (eerst stoom en later elektriciteit) machines konden aandrijven die onze massaproducten hielpen maken en assembleren.

Nieuwe industriële revolutie

In de huidige industriële revolutie gaat het eigenlijk niet veel anders. Vele producten zijn volledig digitaal geworden. Het begon met de consumentenmarkt waar de eerste email-services als hotmail ontstonden, waar later de sociale media bij kwamen. Massaproductie voor de consument die hier gretig gebruik van ging maken. Massaproductie vraagt grote fabrieken en zo ontstonden cloudleveranciers met mega-datacenters waar wereldwijd deze diensten kunnen worden geproduceerd.

Massaproductie vraagt standaardisatie

Massaproductie vraagt standaardisatie. Denk aan de eerste zwarte standaard T-Fords die van de band afrolden en het begin van de consumentenmarkt voor auto’s betekenden. De succesfactor was dat dit een standaardproduct was, opgebouwd uit vele standaardonderdelen. Voor die standaardonderdelen stonden andere ondernemers op die vervolgens lampen, spiegels, banden, stoelen, bouten en schroeven voor die autoproducenten gingen bouwen. Een groot ecosysteem van basisleveranciers voor de grondstoffen, toeleveranciers voor de hoofdonderdelen en gespecialiseerde assemblagebedrijven waarna het ooit ontworpen eindproduct uiteindelijk kon worden verkocht.

Fysiek én digitaal

Onze wereld van digitale producten heeft zich op dezelfde wijze ontwikkeld. We zien grote informatie-assemblagebedrijven die ons samengestelde diensten als bancaire en financiële diensten, amusement-diensten en nieuws- en contentdiensten leveren. Allemaal eindproducten die we zowel als consument als bedrijfsleven en overheid digitaal afnemen. Einddiensten die zijn samengesteld uit heel veel tussen- en basisproducten die bovengenoemde bedrijven zelf kunnen maken maar vaak beter standaard in de markt kunnen kopen. Het gaat steeds meer lijken op het ecosysteem van de autofabriek.

We hebben een groeiende digitale industrie die basisproducten maakt. Bijvoorbeeld basisdata over van alles: van betalingsgedrag tot keurmerkregistratie, van consumentengedrag via actuele inkoopgegevens en materiaalprijzen tot bezettingsgraden en open overheidsdata. Allemaal basisgegevens waarmee samengestelde diensten kunnen worden gebouwd die weer onderdeel of ondersteunend zijn aan nieuwe digitale diensten. Customer relatie management (CRM-) en enterprise resource planning (ERP-) diensten halen we bij gespecialiseerde informatieleveranciers. Net zoals HR-diensten en financiële administratie. Veel cloudleveranciers zijn ontstaan op die basis van die groeiende massaproductie hun gelijksoortige diensten aanbieden. Multi-clouds die de toeleveranciers zijn geworden van onze digitale industrie.

Meer van hetzelfde

De informatierevolutie ontwikkelt zich vergelijkbaar met alle vorige revoluties, zeker als je er op afstand en globaal naar kijkt. Wat in de fabriek de stoommachine was, was in onze informatiewereld het mainframe. De stoommachine was met lange assen en leren riemen verbonden met alle deelprocessen. Het mainframe deed hetzelfde: computing, data, applicaties en database aan elkaar gekoppeld in hetzelfde gesloten productieproces.

Elektrificatie maakte het mogelijk om met een stoommachine een generator aan te drijven en vervolgens de elektriciteit op afstand te gebruiken voor productie. Onze client-server architectuur deed hetzelfde: een centrale minicomputer bediende als server een groot aantal cliënts. Desktops en later laptops die op afstand hun informatie productiewerk konden doen.

Mondiale massaproductie

Eind vorige eeuw gingen we steeds meer industrie naar lage lonenlanden brengen om daar massaal de gestandaardiseerde producten te produceren die we als consument, bedrijfsleven en overheid dagelijks nodig hebben. Offshoring noemden we dat en boeken als de ‘World is Flat’ van Thomas Friedman beschreven hoe de productie nu een globale industrie was geworden en een vlakke wereld heeft gecreëerd voor de fysieke industrie. Van oorspronkelijk regionaal en nationaal zijn we economisch naar continentaal en uiteindelijk mondiaal gegroeid. Verder groeien is niet mogelijk want we hebben maar één aarde.

Wat betreft digitale producten zagen we hetzelfde gebeuren. Er ontstonden globale leveranciers van informatieproducten. Google, Amazon, Netflix, maar ook Alibaba, Baidu en Tencent werden internationalemassaproducenten in zowel Amerika als China. Beiden zien Europa en Afrika als onderdeel van de globale markt die ze willen bedienen en concurrentie tussen beide landen groeit. De voorsprong van de VS kan de komende jaren wel eens verdwijnen als Baidu, Alibaba, Tencent en Xiaomi de wereldwijde concurrentie met Google, Amazon, facebook en Apple hier in Europa en Afrika aangaan. Net zoals veel fysieke producten op dit moment in feite ‘made in China’ zijn.

Huisnijverheid

Maar er is een ontwikkeling die het mogelijk maakt dat digitaal en fysiek wellicht op een heel innovatieve wijze samenkomen en we fysiek en digitaal weer lokaal gaan produceren. Enkelvoudige massaproductie op de locatie waar het nodig is, de terugkeer van de huisnijverheid. En dan kijken we naar de zich snel ontwikkelende wereld van lokale mist- en fog–computing, het Internet of Things en 3D-printing. Ook in de landbouw zien we dat we heel geconditioneerd in kleine fabrieken efficiënt voedsel kunnen verbouwen. Op de plaats waar we het nodig hebben, met weinig energie, minimale grondstoffen en minimale logistiek.

Data kunnen we aan de ‘edge’ van onze informatienetwerken direct creëren en verwerken en de fysieke en digitale wereld versmelt daar, waar wij als mensen leven. Met centrale clouds en fysieke massaproductie om de basisproducten voor onze globale samenleving te maken. En decentraal gaan we pas fysiek en digitaal vormgeven aan de eindproducten die we op afroep, bijna zonder vervuiling efficiënt lokaal kunnen produceren. Nieuwe huisnijverheid die een nieuwe vorm van kleinschaligheid mogelijk maakt. En die ook dusdanig energiearm kan zijn dat deze tevens met lokale hernieuwbare energie kan worden gevoed. Is dit geen mooi toekomstbeeld voor de industriële revolutie die zich op dit moment ontvouwt?