De Digitale Trias Politica –
English version: scroll down
Van VOC en Zijderoutes tot een nieuw Europees besef
De discussie over digitale soevereiniteit in Europa lijkt vaak een technisch vraagstuk. Het gaat dan over data, AI, cloud, afhankelijkheden en cybersecurity. Maar onder deze technische laag ligt een vraag die al eeuwen meegaat: wie bepaalt de regels, wie handelt binnen die regels en wie ziet toe op naleving? Het is in feite de oude trias politica, maar dan toegepast op onze digitale wereld.
Wanneer we terugkijken naar de VOC, de zijderoutes en zelfs de naoorlogse Benelux, zien we dat handels- en machtsblokken altijd draaiden op drie elementen: soevereiniteit, autonomie en verantwoording. Deze drie lagen bepaalden wie het speelveld vormde, wie erop mocht bewegen en wie controleerde of dat eerlijk gebeurde. Precies datzelfde principe hebben we vandaag opnieuw nodig, alleen is de context volledig digitaal geworden.
Soevereiniteit: van pakhuizen naar datacenters
De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden bouwde in de 17e eeuw een handelsimperium omdat zij zelf de regels kon bepalen. Dat kon dankzij een technologische voorsprong: zaagmolens die houtproductie voor schepen versneld mogelijk maakten, de Leidse sextant waarmee ’s nachts navigeren veiliger werd, betere zeekaarten en innovaties rond buskruit. Technologie gaf Nederland de ruimte om een eigen koers te varen. Wie de beste schepen, navigatie en wapens had, bepaalde de regels op zee.
Europa probeert vandaag iets soortgelijks, maar dan digitaal. Wie zijn eigen data-infrastructuur, AI-ketens en cloud-voorzieningen beheert en energetisch kan voeden, kan zijn eigen digitale koers varen. Dat lukt alleen als je niet te afhankelijk bent van buitenlandse energie en techniek. Datacenters draaien niet op regels maar op 24/7 beschikbare stroom. Wanneer landen zoals Qatar of de VS Europese duurzaamheidsregels naast zich neerleggen en dreigen anders geen LNG meer te leveren, wordt ineens duidelijk hoe kwetsbaar “soevereiniteit” is zonder energetische basis. Soevereiniteit is pas geloofwaardig als je je eigen infrastructuur kunt blijven voeden.
Autonomie: handelingsruimte binnen een gedeeld kader
Wie terugkijkt naar de oude zijderoutes ziet geen strak gecentraliseerd netwerk, maar een fijnmazig systeem van afspraken, tolpunten, wederzijds vertrouwen en lokale spelregels. Handelaren hadden, net als eerder de Hanzesteden, vrijheid binnen grenzen. Dat gold ook voor de wereldwijde kleine koloniale overslagpunten van Nederland, die met beperkte regels en veel praktische autonomie functioneerden als knooppunten in een groter netwerk. De Benelux is later op vergelijkbare wijze ontstaan: als een kleine douane-unie voor een compact handelsblok met genoeg ruimte voor nationale manoeuvre van de drie deelnemende landen.
Die logica werkt ook digitaal. Autonomie betekent dat burgers, bedrijven en overheden hun eigen data en systemen kunnen beheren; dat toepassingen zelfstandig kunnen opereren via vertrouwde digitale identiteiten; en dat landen binnen Europa eigen keuzes kunnen maken zolang zij binnen een gemeenschappelijk technologisch en juridisch kader blijven. Vrijheid dus, maar geen vrijblijvendheid. De ontwikkeling naar Web3 kan precies deze decentrale infrastructuur en organisatie ondersteunen. Europa zou op dit gebied koploper kunnen zijn.
Verantwoording: de vergeten derde pijler
Zonder controle ontspoort elk systeem. Dat wist de VOC ook. Zij hield haar handelsimperium draaiende dankzij strakke dagregisters, zegels, inspecties en soms brute handhaving. Die nauwkeurige en consistente registratie maakte het systeem geloofwaardig.
In de digitale wereld ontbreekt juist die laag vaak. We kunnen wel regels opstellen en eigen systemen bouwen, maar kunnen we ook bewijzen dat data correct worden beheerd? Dat privacy wordt gerespecteerd? Dat integriteit gewaarborgd blijft? Hier komen technologieën zoals NFD (Non-Fungible Data-entry *) in beeld: cryptografische middelen die aantonen wat van wie is, wat ermee gebeurt en of dat binnen de regels blijft. Het is het digitale equivalent van een VOC-zegelring op een contract of scheepskist, maar dan realtime, schaalbaar en niet te vervalsen.
Deze aantoonbaarheid vormt de derde macht binnen de digitale trias politica: niet alleen maken en uitvoeren, maar ook verantwoorden. Dat de NFD in Nederland is ontwikkeld, past binnen een lange traditie van zorgvuldig administreren en controleren. Het verschil zit nu in de techniek. NFD*) maakt voor het eerst cryptografische accountability mogelijk, waardoor aantoonbaar digitaal eigenaarschap en een federaal Web3-model praktisch en betrouwbaar kunnen functioneren. In combinatie met de Digital Validator Owner (DVO), een next-gen identiteitsoplossing die biometrie, blockchain-wallets en cryptografisch bewijs inzet voor veilig en auditeerbaar toegangsbeheer en datatoezicht, wordt gewaarborgd dat alleen bevoegde personen toegang krijgen tot bedrijfskritische informatie, onder meer via mechanismen zoals geofencing.
De digitale trias politica
Wanneer je deze drie elementen bij elkaar legt, ontstaat een beeld dat zowel historisch als toekomstgericht is: wie digitaal relevant wil zijn, heeft wetgevende kracht nodig (soevereiniteit), voldoende handelingsruimte (autonomie) én een manier om naleving en integriteit aan te tonen (verantwoording). Te weinig controle leidt tot digitale chaos; te veel controle tot digitale onderdrukking. Technologie moet dus niet centraliseren maar vertrouwen distribueren.
Web2, Web3 en Europa’s digitale keuze
Hier past de vergelijking met Web2 en Web3 als vanzelfsprekend vervolg op de VOC-logica.
Web2 was vooral een Amerikaans verhaal. De man-in-the-middle, schaalvergroting en een paar dominante platformbedrijven sluiten naadloos aan bij het Amerikaanse marktdenken. In dat model hebben markt en staat meer bewegingsvrijheid dan de burger. Europa heeft zich daar nooit echt thuis in gevoeld, wat meteen verklaart waarom we in Web2 geen eigen technologiereuzen hebben voortgebracht.
Dit staat diametraal tegenover het Europese gedachtegoed, waarin de burger centraal staat en beschermd wordt vanuit democratische waarden: “Niemand mag alles, maar iedereen mag iets.” Het verschilt ook sterk van China, waar de macht bij staat en partij ligt.
Europa moet daarom geen eigen Web2 proberen te herbouwen. Dat past niet bij onze instituties en de geschiedenis laat zien dat nadoen nooit leidt tot dominantie.
Web3 daarentegen sluit bijna vanzelf aan op hoe Europa altijd heeft geopereerd: federatief, gedistribueerd, met ruimte voor nationale autonomie binnen een gezamenlijk kader. Geen Big Tech-pyramide maar een grid van kleinere spelers die op soevereine wijze samen regels opstellen (legislatief), autonoom opereren binnen dat grid (executief) en transparant verantwoording afleggen (judicieel). Dit is precies de digitale architectuur die past bij een Europese trias politica.
Europa hoeft geen tweede Silicon Valley te worden.
Het moet zijn eigen Web3 aan de Noordzee bouwen.
Energie als voorwaarde voor digitale onafhankelijkheid
AI vraagt enorme hoeveelheden energie. Datacenters zijn de informatiefabrieken van onze tijd. Wie de energievoorziening niet op orde heeft, kan zijn digitale ambities niet waarmaken. Dat is geen nieuw inzicht. In de VOC‑tijd had Nederland de wind mee – letterlijk. Wind was gratis, overal en gaf het land een energetische voorsprong. Maar tijdens de industriële revolutie verloor Nederland die positie toen Engeland overstapte op waterkracht en stoom. Continuïteit won het van grilligheid.
De parallel met vandaag is duidelijk: wie zijn digitale toekomst wil veiligstellen, moet eerst zijn energiezekerheid veiligstellen. Zonder constante en betrouwbare energie geen datacenters, zonder datacenters geen AI en zonder AI geen digitale autonomie of controle.
Geschiedenis als handleiding
Van de VOC tot de zijderoutes en van de Benelux tot de data-ketens van nu: macht ontstaat waar regels, vrijheid en controle in balans zijn. Vrijheid zonder vrijblijvendheid én respect voor digitaal eigenaarschap. Die dynamiek bepaalt opnieuw wie de toon zet in een wereld die snel digitaliseert en waar nieuwe machtsblokken in het oosten en zuiden opkomen.
De structuren veranderen, de technologie verandert, maar de logica blijft dezelfde. De digitale trias politica is geen abstract model, maar een historische constante. Alleen de infrastructuur is nieuw.
*) Opgericht in 2021, helpt DigiCorp Labs organisaties om hun beveiliging van reactief naar proactief te transformeren met blockchain-ondersteunde technologieën. Belangrijke innovaties zijn Non-Fungible Data (NFD), voor onveranderlijke, auditeerbare data-sporen en cryptografisch bewijs van eigenaarschap, en Digital Validator Owner (DVO), een next-gen identiteitsoplossing voor veilig en controleerbaar toegangsbeheer. Het vlaggenschip, de DGMV ICT BlackBox, levert een onveranderlijk digitaal bewijsspoor dat compliance, incidentrespons en governance versterkt.
https://securitydelta.nl/news/overview/introducing-new-hsd-premium-partner-digicorp-labs
Photo by Tara Winstead
————————-Translated by ChatGPT ————————
The Digital Trias Politica –
From VOC and Silk Roads to a New European Awareness
The debate on Europe’s digital sovereignty is often framed as a technical issue. It touches on data, AI, cloud, dependencies and cybersecurity. Yet beneath this technical layer lies a question that is centuries old: who sets the rules, who operates within those rules and who ensures compliance? It is essentially the classical trias politica applied to the digital world.
Looking back at the era of the Dutch East India Company (VOC), the ancient Silk Roads and even the post-war Benelux, we see that trade and power blocs always rested on three pillars: sovereignty, autonomy and accountability. These layers determined who shaped the playing field, who could move within it and who ensured fair conduct. We need exactly the same principle today, only the context has shifted entirely into the digital domain.
Sovereignty: from warehouses to datacenters
The Dutch Republic built a 17th-century trading empire because it could set its own rules. It achieved this through technological superiority: sawmills that sped up shipbuilding, the Leiden sextant that improved night navigation, better sea charts and innovations in gunpowder. Technology gave the Dutch the freedom to chart their own course. Whoever had the best ships, navigation tools and weapons set the rules at sea.
Europe is attempting something similar today, but digitally. A region that controls its own data infrastructure, AI chains and cloud capabilities — and can power them independently — can steer its own digital future. That is only possible when dependence on foreign technology and foreign energy stays within limits. Datacenters do not run on regulations but on continuous electricity. When countries like Qatar or the United States ignore European sustainability rules and decide to stop supplying LNG, it becomes painfully clear how fragile sovereignty is without an energy base. Sovereignty becomes credible only when infrastructure can be powered independently.
Autonomy: room to maneuver within a shared framework
The old Silk Roads were never a centrally controlled network. They were a dense web of agreements, toll stations, mutual trust and local rules. Traders enjoyed freedom within boundaries. The same applied to the Dutch colonial trading posts, which operated with minimal regulation and considerable autonomy as nodes in a larger network. The later Benelux union followed a similar logic: a compact customs union with space for national manoeuvre.
The same logic applies digitally. Autonomy means that citizens, companies and governments can manage their own data and systems; that applications operate independently through trusted digital identities; and that European countries make their own choices as long as they stay within a shared technological and legal framework. Freedom, but not free-for-all. The shift toward Web3 can support precisely this decentralized form of infrastructure and governance. Europe could lead in this domain.
Accountability: the forgotten third pillar
No system survives without oversight. The Dutch East India Company understood this well. It kept its trading empire running through meticulous logbooks, seals, inspections and at times harsh enforcement. That disciplined record-keeping made the system credible.
In the digital world, that layer is often missing. We can set rules and build our own systems, but can we prove that data is handled correctly? That privacy is respected? That integrity is preserved? This is where technologies such as NFD (Non-Fungible Data-entry*) come into play: cryptographic mechanisms that prove what belongs to whom, what actions have taken place and whether they stayed within the rules. It is the digital equivalent of a VOC signet ring on a contract or cargo chest, but in real time, at scale and impossible to forge.
This verifiability forms the third power within the digital trias politica: not only creating and executing, but also accounting. The fact that NFD was developed in the Netherlands fits a long tradition of precise administration and oversight. The difference now lies in the technology. NFD*) enables cryptographic accountability for the first time, allowing provable digital ownership and a federated Web3 model to function in a practical and reliable way. Combined with the Digital Validator Owner (DVO), a next-generation identity solution that uses biometrics, blockchain wallets and cryptographic proof to provide secure, auditable access control and data oversight, it ensures that only designated individuals can access business-critical information through mechanisms such as geofencing.
The Digital Trias Politica
Bringing these three elements together produces a framework that is both historical and forward-looking. Digital relevance requires the power to set rules (sovereignty), the freedom to act within those rules (autonomy) and the means to prove compliance and integrity (accountability). Too little oversight leads to digital chaos; too much leads to digital oppression. Technology should not centralize power but distribute trust.
Web2, Web3 and Europe’s Digital Choice
Here the comparison with Web2 and Web3 naturally extends the historical argument.
Web2 was largely an American creation. The “man in the middle,” platform dominance and winner-takes-all scale fit perfectly within the American view of markets. In that model, the state and the market enjoy more freedom than the individual citizen. Europe never aligned well with this architecture, which helps explain why it produced no Web2 giants.
This stands in sharp contrast to Europe’s democratic tradition, where citizens occupy the central position and where rights are safeguarded through constitutional structures. It also differs fundamentally from China, where state and party hold the dominant power.
Europe should not attempt to rebuild Web2 in its own image. It does not fit our institutional DNA, and history shows that copying rarely leads to leadership.
Web3, by contrast, aligns remarkably well with Europe’s longstanding operating model: federated, distributed, with space for national autonomy inside a shared framework. Not a pyramid of Big Tech firms but a grid of smaller actors who collectively define rules (sovereignty), operate independently within that grid (autonomy) and provide transparent proofs of compliance (accountability). This forms a digital architecture that matches a European interpretation of the trias politica.
Europe does not need to become a second Silicon Valley.
It needs to become its own Web3 at the North sea.
Energy as the foundation of digital independence
AI requires enormous amounts of energy. Datacenters are the factories of information. A region without energy security cannot achieve digital independence. This is not new. During the VOC era, the Netherlands benefitted from abundant wind power. It lost that advantage during the Industrial Revolution when Britain shifted to water power and steam, which delivered continuity over variability.
The parallel today is clear: securing the digital future begins with securing the energy supply. Without energy there are no datacenters, without datacenters no AI, and without AI no digital autonomy.
History as a user’s manual
From the VOC to the Silk Roads, and from the Benelux to today’s data chains, power emerges where rules, freedom and oversight remain in balance. That same dynamic is now redefining global leadership as new power blocs rise in the east and south.
The structures change, the technologies change, but the logic does not. The digital trias politica is not an abstract model but a historical constant. Only the infrastructure is new.
