In 2019 startte het initiatief ‘Positive Money Europe’. Een non-profit organisatie die door de economie voor de burger eerlijker, democratischer en duurzamer te maken, het ‘kapotte’ financiële systeem in Europa wil herstellen. De ECB, onze Europese Centrale Bank doet in hun ogen te weinig voor de gewone burger en onze samenleving in het algemeen. Hun voorbeeld was ‘Positive Money UK’ die zich vergelijkbaar richtte op de Bank of England met een succesvolle campagne ‘Quantitative Easing for the People’. Kort gezegd, al het door de Centrale Banken bijgedrukte geld komt – mede door de enorme inflatie – vooral ten goede aan financiële instellingen en nauwelijks aan de bevolking. Dat willen ze veranderen. De ECB moet er in de eerste plaats voor de EU-burgers zijn. In dat streven zien zij – heel innovatief – de Digitale Europese munt (CBDC) als een ondersteunende oplossing voor dat probleem. 

Wat is de CBDC?

De CBDC is een digitale euro die wordt uitgegeven door de Europese Centrale Bank (ECB) en staat voor Central Bank Digital Currency. De digitale euro heeft dezelfde waarde als de het contante geld – de ‘chartale’ euro – en wordt eveneens door de ECB gesteund. De digitale euro moet een gratis en veilig digitaal betaal- en spaarmiddel worden. Maar de commerciële banken zien er niet veel heil in. Immers, het zou het voor de burger mogelijk maken ons betalingsverkeer opeens zonder tussenliggende banken uit te voeren. Want met de digitale euro kun je in heel Europa, zonder betaalpas of creditcard, onbeperkt en gratis betalen. Je hebt slechts een app en je telefoon nodig om je huur te betalen, je salaris te ontvangen of boodschappen te doen. Alles via één app voor alle 350 miljoen Europeanen. 

Het is te begrijpen dat de banken er momenteel alles aan doen om onmisbaar te blijven in het betalingsverkeer. In een eerdere blog ‘Bitcoin is Social Technology’ besprak ik de toestemming die de SEC onlangs heeft gegeven voor de lancering van cryptocurrency gebaseerde ETF’s: Exchange Traded Funds. De goedkeuring van de SEC en de industrialisatie van cryptocurrency is een fundamentele verandering bij de overheid die digitaal geld een prima vervanger van fiat geld maakt. En dat maakt grote investeerders en banken erg zenuwachtig. Microbetalingen in digitale valuta hebben, in tegenstelling tot microbetalingen in fiatvaluta, het potentieel om extreem goedkoop en snel te zijn. Microbetalingen hebben een revolutionaire impact op het transformeren van online transacties maar tasten wel het verdienmodel van banken aan. 

De gevolgen van tokenization

De ECB stelt dat door bancaire computers geïnitieerde geldoverboekingen voorlopig rond € 1 zullen zullen blijven kosten, maar stelt ook dat ‘echte’ micropayments pas beginnen bij 1 cent of minder. Tokenisatie is dus een werkelijke game-changer in ons financiële landschap. Het biedt betere beveiliging, verbeterde gebruikerservaringen, kostenbesparingen en opent de deur naar nieuwe bedrijfsmodellen. Het vormt echter een bedreiging voor het lucratieve bancaire verdienmodel van fiatvaluta-transacties, aangezien de huidige arbeids- en energie-intensieve banksystemen dat technisch nooit zo goedkoop en energiezuinig kunnen aanbieden.

Voorstanders van de digitale euro bepleiten dat onze maatschappij daardoor minder afhankelijk wordt van banken voor betalen en sparen. De digitale euro is een concurrent van normale bankrekeningen en een serieus alternatief voor onze huidige private bankdeposito’s. De Europese economie kan tevens financieel stabieler worden. Economie ontwrichtende bankencrises zullen tot het verleden horen. Onze maatschappij heeft daarom baat bij digitaal publiek geld. Want als de huidige te (?) grote macht van banken en investeerders vermindert, zal dat Europa volgens ‘Positive Money Europe’ eerlijker en democratischer maken. 

Europees Parlement

Het Europees Parlement werkt sinds vorig jaar aan de wet die de toekomst van digitaal publiek geld in Europa moet vormgeven. Hoe en op welke wijze kan de digitale euro worden gebruikt, door wie en welke garanties zijn aan de burger te geven? Op 22 april stemt het parlement over het wetsvoorstel. Als de lidstaten het groene licht geven, kunnen inwoners van de eurolanden naar verwachting al in 2026 met de digitale euro betalen. Maar de banken bepleiten dat de digitale euro gebruik moet blijven maken van de bestaande bancaire infrastructuur. Op die wijze blijven zij midden in het (data-) web zitten van alle betalingstransacties. 

Het is begrijpelijk dat de Europese banken intensieve lobbyen om Europarlementariërs te overtuigen van die noodzaak. De financiële sector gebruikt zijn machtspositie om te tonen hoe banken zich al twintig jaar een betrouwbare en dus onmisbare partner van de ECB tonen. En zij op grond van hun ‘expertise’ noodzakelijkerwijs een rol in deze digitale euro zullen ‘moeten’ spelen. De ECB blijkt gevoelig voor deze argumenten: ‘Uw suggestie het contact met de bankensector over het ontwerp en de distributie van de digitale euro te intensiveren, staat genoteerd,’ schreef een ECB-bestuurslid in juli 2022 aan de lobbygroep van de Duitse banken.

Bankvergunningen versus financiële vrijheid voor de burger

Vòòr het computertijdperk was gebruik van cash de normaalste zaak van de wereld. Alleen voor formele betalingen had je de bank nodig waar die informatie in papieren dossiers werd bijgehouden. Banken zijn van oudsher verantwoordelijk voor het aantrekken van spaargelden en verstrekken van kredieten aan personen en ondernemingen, het verzorgen van het betalingsverkeer voor hun klanten en de handel in vreemde valuta. Maar door hun interne digitalisering ontstond steeds meer inzicht in actuele tegoeden, betalingen en schulden van hun klanten. Digitaal betalingsverkeer bracht de banken vervolgens zelfs realtime informatie over het actuele betaal- en uitgavengedrag van hun klanten. Een enorme machtspositie!

Het is de vraag of de digitale euro inderdaad een revolutie teweeg zal brengen in ons geldstelsel: in hoe we betalen en bankieren. Online betaaldiensten zouden dat graag zien gebeuren, want er is op dit moment geen gelijk speelveld. Niet-bancaire betaaldiensten en elektronisch geldinstellingen hebben niet dezelfde toegang tot betaalsystemen als banken. Binnen het huidige geldstelsel kunnen alleen banken betalingen tussen banken definitief vereffenen met ‘centrale bankreserves’: de vorm van centrale bankgeld die alleen beschikbaar is voor instellingen met een bankvergunning. Als we dat straks via de app met de digitale euro op onze telefoon kunnen, valt het voordeel van die bankvergunning grotendeels weg. 

De toekomst van digitaal geld 

Het wordt op 22 april spannend om te zien wat onze Europarlementariërs doen: de macht bij de banken laten of voor financiële stabiliteit en vrijheid van hun burgers kiezen. De ECB wil niet zeggen hoeveel contact er de afgelopen jaren met bank-lobbyisten is geweest. Afspraken met bestuursleden van de ECB worden  online gepubliceerd. Maar ontmoetingen van lobbyisten met lager geplaatste medewerkers zijn niet openbaar. 

De afgelopen jaren voerden de banken een stille, maar effectieve lobby om de potentiële concurrentie in de kiem te smoren. Banken pleiten niet alleen voor een digitale euro die gebruik maakt van hun bestaande infrastructuur, maar ook het maximale bedrag dat iemand aan digitale euro’s kan aanhouden tot slechts 500 euro te beperken. Bancair geld zal daardoor in ons geldstelsel onmisbaar blijven. Zolang de discussie hierover zich afspeelt buiten het publieke debat, kunnen banken deze slag om de toekomst van ons geld winnen. Als de sector zijn zin krijgt, wordt de digitale euro waarschijnlijk irrelevant. Of wordt het gesloten bancaire marktlandschap opengebroken en krijgt de burger zijn oude financiële vrijheid terug? 

Photo by Immo Wegmann on Unsplash

—————————  Translated by ChatGPT   —————————

Are banks afraid of the digital euro?

In 2019, the initiative ‘Positive Money Europe’ was launched. It is a non-profit organization aimed at repairing the ‘broken’ financial system in Europe and making the economy fairer, more democratic, and more sustainable. In their view, the European Central Bank (ECB) does too little for the average citizen and thereby for our society as a whole. Their example was ‘Positive Money UK’, which similarly focused on the Bank of England with a successful campaign called ‘Quantitative Easing for the People’. In short, all the money printed by central banks, partly due to significant inflation, primarily benefits financial institutions and hardly benefits the population. They want to change that. The ECB should primarily serve EU citizens. In this pursuit, they see the Digital European currency (CBDC) as an innovative solution to this problem.

What is the CBDC?

The CBDC is a digital euro issued by the European Central Bank (ECB), standing for Central Bank Digital Currency. The digital euro has the same value as physical cash – the ‘chartal’ euro – and is also backed by the ECB. The digital euro is intended to become a free and secure digital payment and savings tool. However, commercial banks do not see much benefit in it. After all, it would enable citizens to conduct our payment transactions suddenly without intermediary banks. With the digital euro, you can pay unlimitedly and for free throughout Europe, without a debit card or credit card, just using your phone to pay your rent, receive your salary, or do groceries. All through one app for all 350 million Europeans.

It is understandable that banks are currently doing everything to remain indispensable in the payment system. In a previous blog titled ‘Bitcoin is Social Technology’, I discussed the approval recently granted by the SEC for the launch of cryptocurrency-based ETFs: Exchange Traded Funds. The approval of the SEC and the industrialization of cryptocurrency represent a fundamental change in government, making digital money a viable replacement for fiat money. This makes large investors and banks very nervous. Micro-payments in digital currencies have the potential to be extremely cheap and fast, unlike micro-payments in fiat currency. Micro-payments have a revolutionary impact on transforming online transactions but do undermine the revenue model of banks.

The consequences of tokenization

The ECB states that bank-initiated money transfers will remain around €1 for the time being, but also suggests that ‘real’ micropayments only start at 1 cent or less. Tokenization is thus a real game-changer in our financial landscape. It offers better security, improved user experiences, cost savings, and opens the door to new business models. However, it poses a threat to the lucrative banking revenue model of fiat currency transactions, as the current labor- and energy-intensive banking systems can never offer this technically as cheaply and energy-efficiently.

Advocates of the digital euro argue that our society would become less dependent on banks for payments and savings. The digital euro competes with regular bank accounts and is a serious alternative to our current private bank deposits. However, this could make the European economy more stable. Economy-disrupting banking crises would be a thing of the past. Our society therefore benefits from digital public money. Because if the current excessive power of banks and investors diminishes, Europe will become fairer and more democratic according to ‘Positive Money Europe’.

European Parliament

Since last year, the European Parliament has been working on the law that will shape the future of digital public money in Europe. How and in what way can the digital euro be used, by whom, and what guarantees can be given to citizens? On April 22, the parliament will vote on the proposal. If the member states give the green light, residents of the eurozone are expected to be able to use the digital euro as early as 2026. However, banks argue that the digital euro should continue to use the existing banking infrastructure. In this way, they remain central to all payment transactions.

It is understandable that European banks are intensively lobbying to convince Members of the European Parliament of this necessity. The financial sector uses its position of power to demonstrate how banks have been a reliable and therefore indispensable partner of the ECB for the past twenty years. And they will necessarily have to play a role in this digital euro based on their ‘expertise’. The ECB appears receptive to these arguments: ‘Your suggestion to intensify contact with the banking sector regarding the design and distribution of the digital euro has been noted,’ wrote an ECB board member in July 2022 to the lobbying group of German banks.

Bank licenses versus financial freedom for citizens

Before the computer age, the use of cash was commonplace. Only for formal payments did you need the bank, where information was kept in paper files. Banks have traditionally been responsible for attracting savings, providing loans to individuals and businesses, handling payment transactions for their customers, and trading in foreign currency. But their internal digitization has led to increasing insight into their customers’ current balances, payments, and debts. Digital payment transactions subsequently provided banks with real-time information about their customers’ current payment and spending behavior. A tremendous position of power!

The question is whether the digital euro will indeed revolutionize our monetary system: in how we pay and bank. Online payment services would like to see this happen because there is currently no level playing field. Non-bank payment services and electronic money institutions do not have the same access to payment systems as banks. Within the current monetary system, only banks can definitively settle payments between banks with ‘central bank reserves’: the form of central bank money available only to institutions with a banking license. If we can do that soon via the app with the digital euro on our phone, the advantage of that banking license will largely disappear.

The future of digital money

It will be exciting to see what our Members of the European Parliament will do on April 22: leave the power with the banks or choose financial freedom for their citizens. The ECB does not want to disclose how much contact there has been with bank lobbyists in recent years. Agreements with ECB board members are published online. But meetings between lobbyists and lower-ranking staff are not public.

In recent years, banks have conducted a silent but effective lobbying campaign to quash potential competition. Banks not only advocate for a digital euro that uses their existing infrastructure but also propose limiting the maximum amount that someone can hold in digital euros to just 500 euros. Banking money will thus remain indispensable in our monetary system. As long as the discussion about this takes place outside the public debate, banks can win this battle for the future of our money. If the sector gets its way, the digital euro will likely become irrelevant. Or will the closed banking market landscape be broken open, and will citizens regain their old financial freedom?